Fiziologiya fanidan davolash ishi, pediatriya, tibbiy profilaktika, tibbiy biologiya va stomatologiya fakultetlari studentlari uchun yozma-og’zaki so’rov nazorat savollari

61. Limbik tizim fiziologiyasi ; 

---

Mahmud Yazdanov 
https://t.me/Makhmud_Yazdanov

 [phone]
Belbog' pushta (gippokam pushtasiga o'tadi), asli gippokam p, tishli fassiya, gum baz va bodom sim on yadro 
limbik sistemaga kiradi. Bu tuzilmalarning hammasi yarim sharlar po'stlog'ining tepa, ko'ruv, chakka, eshituv va 
boshqa sohalari bilan ko'p tomonlama bog'langanligidan afferent ta ’sirlarni sintez qilish jarayonlarida limbik 
sistema muhim aham iyat kasb etadi. Bir qancha eksperimental ma’lum otlar (ta’sir etib, potensiallarni ajratib olish 
tajribalari) va klinik kuzatishlar shundan guvohlik beradiki, hayvon yoki odam ning biror ta ’sirga ijobiy yoki 
salbiy m unosabatini izhor qiladigan emotsional reaksiyalarida limbik sistema va ayniqsa, gippokamp bevosita 
qatnashadi. Bu reaksiyalarda retikulyar form atsiya va bodom sim on yadrolar juda muhim ahamiyat kasb etadi, 
ular bilan gippokamp o'rtasidi ikki tom onlam a nerv aloqalari ko'p. Yuqorida aytilgan tuzilm alarning ham masi 
birgalashib ishlab, qidirish, jinsiy him oyalanish va boshqa murakkab biologik reaksiyalarning boshqarilishini 
ta’minlaydi. 
62. MNT mediatorlari va ularning fiziologiyasi ;
Markaziy nerv tizimida postsinaptik membranani giperpolyarlovchi yoki tormozlovchi mediatorlik vazifasini 
aminokislotalar, serotonin, gamma-aminomoy kislota bajaradi. 
63. Gipotalamus; gipofiz fiziologiyasi;
Gipotalamus koʻplab somatik va avtonom javoblarni birlashtirishga xizmat qiladi. Bunga misollar quyidagilar: 
฀ Haroratni tartibga solish. Harorat oʻzgarishining gipotalamus markazlariga ta’sirida impuls medullaga oʻtadi, 
bu teri tomirlarining siqilishiga (issiqlikni saqlash) yoki kengayishiga (issiqlik tarqalishi) olib keladi. 
฀ Emotsional stresslar. Yurak urish tezligi va qon bosimiga gipotalamusdan oʻtadigan impulslar, medullar 
markazlarini stimul yoki ingibr qilish orqali ta’sir qiladi. 
Gipofiz uch: oldingi (adenogipofiz), orqa (neyrogipofiz) va oraliq bo’laklardan tuzilgan murakkab bezdir. 
Gipofizning oldingi bo’lagi. Gipofizning oldingi bo’lagi bosh yoki xromofob hujayralardan (55 – 60 %) va 
xromofil: asidofil (30 – 35 %) va bazofil (5 – 10 %) hujayralardan tashkil topgan. Adenogipofizda 6 ta gormon 
ishlab chiqariladi, ulardan 4 tasi trop gormonlar (adrenokortikotrop yoki kortikotropin, tireotrop gormon yoki 
tireotropin) va 2 ta gonodotrop gormon – (follikulostimullovchi va lyuteinlovchi) va 2 ta effektor gormonlar 
somatotrop gormon va prolaktin.