Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi

Chopovul va shagrvul—pistirmada turgan asosiy xushin.

joyga utirarkan, poygakda ta’zim z^ilib turgan bakovulga yuzlanib:
—Boda ksltir!—deb buyurdi. Lekiy bodani ichish nasib etmadi.
Bakovul chiz^ib, Mirzo Ulugbek joylashibroz^ utirma- gan z^am ediki, saroybon kirib, ikkinchi keltirgan nomani tutdi. Bu noma suyukli navkari Bobo ^usayndan bulib, birinchisidan ^am nanimali edi. Sha^zodaning ung va chal z^anot lashkari yurishni jadallatib, amir Sulton Jondor bilan amir Iskandar barlos ^ushinlarini z^opz^onga tushirmos ^arakatida ekan. Lekin eng yomoni— amir Sulton Jondor z^ayozdadir sochgan, ^ushinda yolgiz amir Iskandar barlos dolgan emish! Bobo ^usayn bu ni xabar z^ilib, Mirzo Ulugbskka Samarkand ga chekinishni masla^at bergan, uzi esa amir Iskandar barlos bilan Dimishz^ atrofida jang z^ilib, shaxzoda lashkarlarini tuxtatib turish niyatida ekanini yozgan edi.
Nomaga Karaganda, shaxzoda z^ushinlari ikki-uch farsam joyga kelib dolgan, Mirzo Ulugbek z^anday z^arorga kelmasin, bu z^arorni dar^ol z^abul z^ilmogi lozim edi! U esa... U ^amon jang z^ilish, shaxzoda bilan yuzma-yuz kelish istagi bilan yonar edi. Lekin Bobo ^usayn yullagan nomani uz^irkan, xayoliga bir fikr keldi: dorussaltanaga z^aytib va uning darvozalarini berkitib olib, shaxzoda bilan sul^-salo^ tuzsa ne z^iladi? Yuz^, shaxzoda uzzing taxtda z^olipshga kunmas. Lekin Mirzo Ulugbskka minba’d toju taxt kerak ermas! Shaxzoda uning rasadxonasiyu madrasalariga tegmasa, ma’rifat yulzadagi ishlarini man etmasa, u tinchgina ilmu idrok bilan mashgul bulsa—bas! Unga shuzzdan boshz^a ne kerak?
Lezsin sha^zodani bu shartlarga kundirish uchun fu zaroni safarbar z^ilib bulsa ^am, mudofaaga utmoz^ darkor.
Mirzo Ulugbek barcha ikkilazzishlarga chek z^uyib, turda churz^ etmay utirgan amir Idris tarxonga zozlandi.
—Siz Dimishzuza z^olib, Iskazzdar barlos suvoriyla- riga kumak bergaysiz, amir! Boshingiz ketsa-da, shu bugun shaxzoda lashkarlarini tuxtatgaysiz. Farmoni oliy ayon- mi?
—Ayon, davlatpano^! —Amir Idris tarxon tun ichidan kiygan sovutining ^alz^achalarini shingirlatib, ta’zim z^ildi.
Mirzo Ulugbek uyz—Sen ikki sha^zodani olib, darz^ol dorussaltanaga chopgaysen. Doruga Mironshoz^ga amri oliyni yetkazgaysen: barcha a’yonu boyonlar dar\ol Kuksaroyga yigilsin. Mash- varat g^ilurmen.
Mirzo Ulugbek shitob bilan urnidan turdi. Boda tuda kosasini bir sigщarishda bushatdi-da, z^yech kimga z^aramay koshonadan chiz^di.
* * * ,,
Kun botgan, lekin atrof z^ali yorug edi. Tushda pasaygan izgirin >;ayta kuchayib, sovuz^, yo^imsiz dovulga aylanmoeda edi. Yeru k^k chang-tuzon va charxpalak xazon- larga tulib ketdi. Xazonlar xudsi purtanada dolgan ^ushlarday zavoda betinch charx urar, yuz-kuzlarni ayovsiz savalar edi.
Yuragidagi alamli tufon bilan olishib borayotgan Mirzo Ulugbek Dimishedan chgpuppi bilan suvligini chaynab yul^ingan os bedovining boshini ^uymozush buldi-yu, uning bu ^arakatini yonidagilar bosh^acha tushunishlarini uylab, otining jilovini tortdi. Dimipщ bilan Samarkand orasi olis emas, kup bulsa ikki farsam kelardi. Dimishvdan keyin Bagdod, Bagdoddan keyin ^ozrzra z^ishlogm kelar, bu z^ishlozuzar bir-biriga tutashib ketar, ^ammasi bog-rog, uzumzor, anorzor edi. Lekin z^ozir boglari tutashib ketgan bu zupplozuzar z^am tashlandis guristonday \uvillab dolgan, odamlar z^ayoedadir zuzchgan, yashiringan, ikki tomonm paxsa devor bilan tusilgan tor kuchalar, z^atto guzarlar z^am kimsasiz edi. Faz^at az^yon-az^yonda aso ushlagan chollar, z^arovsiz dolgan mollar, daydi itlar uchrardi.
^orongi tusha boshlaganidan bezovtalangan Mirzo Uluzbek otiga z^amchi urdi. Shu payt oldinda, ^ozrtra boglariga kiraverishda, ot tuyozuzarining dupuri eshiti- lib, allag^anday galayon kutarildi, ilgarilab ketgan navkarlarning z^attiz^-^atti^ tovushlari eshitildi. Sung bir guruz^ suvoriylar ot choptirib kelib, Mirzo Ulugbekka yetmay tuxtadi. Mirzo Ulugbek z^ilichini z^ini- dan sugurib oldi.
—Bu kim?
—A’loz^azratlari afv etsinlar! Biz dorussaltanaga borib z^aytdik!..
Ketma-ket ot choptirib kelgan shaz^zoda Abdul’aziz ' bilan tund yuzli saroybon argumogini niz^tab oldinga ?tdi.
—Davlatpano^...
—Suzla!
—Darvozalar yopilgan. Salozdorlar darvozalarni och- mo^din bosh tortadur, ^azratim...
—Yolgon!—Mirzo Ulugbek xayolida ba^irib yuborganday buldi, lekin uning ovozi xirillab eshitildi-yu, bir zum ogir jimlik chukdi. K^orongada shayxulislom Bur^onid- dinning: "Yo parvardigor!.." deb pichirlagani va Mirzo Ulugbekning ^ansirab nafas olgani eshitildi.
—Doruga Mironsho^ ^ayda? Darvozada bormu?
—Yus, on^azratim! Doruga darvozaga kelmo^din bosh tortibdi.
—Bushat yulni!—Mirzo Ulugbek shunday deb ba^irdi- da, beto^at pipщirgan of; bedoviga ^amchi bosdi. Achchis ^amchiga urganmagan arabiy argumos osmonga sakradi-yu, shamolday uchib ketdi...
"Dorussaltana darvozasi yopi^! Uiga, salkam ^ir^ yil saltanat tebratgan, butkul Movarouyana\rga \okimi mut- la^ bulgan tojdorga darvoza yopilgan! U butun umrini baxshida g^ilgan, madrasayu ^ammomlar, ja^onda tengsiz rasadxonayu kutubxonalar barpo etib, olamga mash^ur ^ilgan Samarkand... unga uz darvozasini ochmaydur! Ye rabbiy! Ne yozu^lari uchun bu xurlik, bu ajri inti^omni . ravo kurding unga?”
Boglarni shovullatgan sovut^ izgarin, guyo uni tuxtatmo^chi bulganday shitob bilan kuksiga urilar, chang-tuzon va charxpalak xazonlar yuz-kuzlarni ayovsiz , savalar edi!..
"Eng inongan amiri Sultonsho^ barlos sot^inlik . g^ildi, amir Jondor ^aygadir ^ochdi, suyangan togam degan doruga Mironiyu^ dorussaltana darvozasini berkitdi... Evo?;! K^anday mal’unlik bu, k^anday kazzoblik, ^anday ; safolat?.. Bu mardud saltanatda kimga inonmo^ kerak, • kimga suyanmo^ kerak, xallotsi olam?"—Bu uylardan yura- gini alanga olgan Mirzo Ulugbek, tishini tishiga bosib, otiga yana g^amchi urdi. Buli?; oi; bayir oltin suvli^a- rini chaynab chin^irib kishnadi. Uning tuyo^lari ostvdan otilib chiodan tosh va kesaklar ^ar tomon vizillab • otilar, osmonda uchgan xazonlar ayovsiz savalar, lekin u ^yech narsani sezmas, ^albida tugyon urgan alam ogri^ni bosib ketgan edi. Xayolan u ^amon kukka tavallo ^ilar, ’ osiy bandangni kechirgaysen, sarigan chogimda bu xurlikni ravo kurmagaysen, deb iltijo etardi.
Boglar chekinib, atrof xiyol yorishdi. Sal utmay,

oldinda osmon bilan tutashgan dorussaltana ^urgoni kuzga chalindi. K,orongida ^urgonning kungurador devori shunday yuksak va musta^kam kurinar ediki, uni ^yech bir kuch zabt etolmaydiganday tuyulardi.
Suvi kuklamdayo^ ^urib dolgan chusur xanda^ yonida Mirzo Ulugbekni yana bir rypyrj navkarlar k,arshi oldi. Ular orasida sha^zoda Abdul’aziz bilan jiyanlari Ab­dulla va Abu Said Mirzo ^am bor edi. U chala shaxzoda )$am asabiy ^olatda u yoguin-bu yoeda ot uynatib yurishar edi. Mirzo Ulugbek sha^zodalarga e’tibor bermay, chu^ur xandasdan ot choptirib utib, dunglikdagi darvoza oldida tuxtadi.
Bobosi Amir Temur yasattirgan va "Darvozai Oshanin" deb nom olgan g^uyma temir darvoza chindan ^am ta^a-ta^ berk edi. Darvozaning yonlaridagi so^chilar turadigan ikki minorada kimlardir kurinar, devor burjlari va ni shon tuynuklarida ^am alla^anday sora kulagalar kuzga chalinar, lekin ^yech kim ruyirost boshini chi^arib ^aramas edi. Kuksida jush urgan alam va tugyon ichida yonib, ot choptirib kelgan Mirzo Ulugbek, yopi^ turgan bu zalvarli darvozani, osmon bilan tutashgan bu yuksak kungurador devorni kurganda yuragidagi tugyon tusatdan sunib, vujudi bushashib ketdi. U birdan yopirilib kelgan bu tuyguni zurga yengib, saroybonga "darvozani so^", deb imo g^ildi. Saroybon otini nig^tab borib, g^ilichi bilan darvozani "sha^-shas" urgan edi, tepadagi minoradan:
—Bu kim?—degan ovoz eshitildi.
—Bu men!—dedi Mirzo Ulugbek, yana ^oni ^aynab.— So\ibi toj Mirzo Ulugbek Kuragoniy!
—"Darvozai Oshanin” namozi asrdan sung sho^u gado— barchaga yopiedir!
—Och darvozani, mal’un!
Mirzo Ulugbek guyo daov-ezani agdara oladigandek, ot soldirib bordi, asov os bedov osmonga sapchib, oldingi oyo^lari bilan temir darvozani ^arsillatib urdi-yu, or^aga tisarildi. Yu^orida bir dag^itsa jimlik chukkach:
—A’lo ^azratlari afv etsinlar!—dedi boyagi ovoz.— Do ruga M ironiyu^ janoblari farmon ^ilmishlar, darvoza ochilmaydur!
—So^ibi saltanat men bulurmen. Barcha farmonlarim amri vojib erur!.. Darvozani och yo dorugani cha^ir, yoxud boshing ketadi, salo\dor!
Mirzo Ulugbek gapini tugatmagan >;am ediki, devor tspasidagi minoradan ^i^irlab bugik; ovoz eshitildi:
—Salozuyurning boshini olishga Duling kaltalik ^ila- dur! Buning boshi emas, uz boshingga e^tiyot bulgil, Muxammad Taragay!
Mirzo Ulugbek bir da^i^a tili kalimaga kelmay garang bulyb ^oldi. Bu ingichka xirillo^ ovozning egasi, ^ar bir suzidan za^ar tomchilab turgan bu odam... amir Sulton Jondor edi!..
Voajabo! Bu mal’un lashkarni tashlab ^ochganda... dorussaltanaga kelgan ekan-da! Lekin g^achon, ^aysi yuldan utib keldi? Unga darvozani kim, nechun ochdi?.. Bu beimon kazzoblar ^achon til biriktirgan? Bu diyonatsiz insonlar, bu amiru umarolar, arkoni ^arb va arkoni davlatlardan ^azar, al^azar! Kbayta bormang, ^ammayo^da makkorlik, razolat va riyokorlik!
Mirzo Ulugbek oyo^larini uzanpgga tirab, ^addini rost- ladi, vujud-vujudini larzaga solgan tugyonni zurga bosib:
—Amir Sulton Jondor!—dedi.—^umo sushi kimning boshiga sunur, buni yolgiz x,ak taolo biladur. ^umo ^ushi meni tark etsa—sening baxting! Va lekin falakning gardyshi bilan toju taxt ^ulimda ^olsa... esingda bulsin: oyogingdan dorga osib, ostingdan ut ^uyamen!—Mir­zo Ulugbek shunday dedi-da, amir Jondorning javobini kutmasdan, otining boshini or^aga burdi.
Mirzo Ulugbek xanda^an ot choptirib utishi bilan uni sha^zodalar urab olishdi. Xayoli algov-dalgov bulib ketgan Mirzo Ulugbek sha^zodalarnyng ^ayajonli suzlaridan fa^at bir narsani, "Shoefu^iya ^al’asi", degan suzni tushundi-yu, "mayli!” deb, sul siltadi. U ^ayoeda, nima ma^sadda ketayotganini bilmas, xayolini fa^at bir fikr—insonlarning riyokorligi, manfurlik va kazzobli- gi band etgan edi. Sal utmay, Sho^ru^iya ^al’asiga ot choptirib ketgan sha^zoda Abdul’aziz g^aytib keldi. U ogir ^ansirar, guldirab allanimalarni aytar, lekin gapini tushunish ^iyin edi.
Mirzo Ulugbek Sho\ru^iya ^al’asi ^am yopilganini, g^al’a boshligi turkman begi Ibrodim Pulat ugli ^am sotsinlik ^ilganini uning guldirashlaridan arang ilgab oldi. A^li bilan emas, alla^anday ichki tuygu bilan ilgab oldi-yu, labini k;atti^ tishlaganicha uylanib ^oldi. U bir da^i^agina ikkilandi, kunglidagi galayon bilan bir soniyagina olishdi, sung, argumogining boshini or^aga burdi. U Mirzo Abdullatifga bosh egishga, yaxshilik bulsa-da, yomonlik bulsa-da, uz zurriyotidan kurishga a>yi g^ildi.
10
^attiщ uxlab yotgan Ali K^ushchi eshik o^ista gichirlab ochilganini sszib, uygonib ketdi. Rasadxona zimiston bulsa x^am> Ali K^ushchining utkir kuzlari darrov kurdi: poygakda dev^omat bir kimsa gavdasi bilan eshikni tusib, ^a^ayib turardi.
Ali ^ushchi beixtiyor yostigi osgidagi xanjarga sul yugurtirdi.
—Kim bu?
Eshikdagi kimsadan sas chi^madi.
—Suzla. Kimsen, ey bandai gung?
—Bu men, fa^irmen... ~
Ali K^shchi xanjarini ushlaganicha urnidan sakrab tuppi.
—K,alandar K^arnoxiy?
—Balli sizga, mavlono, yodingizdan chi^armabsiz.
—Joningda ^asding bulmasa urningdan jilmagaysen!
—1^urxmang, mavlono... shamni yo^ing!
—Jilma dsdim, jilma! ^aydin kelding bu dargo^ga?
—K^alandar K,arno^iy birovning ixtiyori bilan yur- maydur, mavlono. Oltin ^idirib keldim bu dargo^ga! Щamni yo^ing, mavlono!
Ali ^ushchi xanjarini ^inidan shartta sugurib oldi. Xayolidan: "Yoningda sheriklaring bulmasa, sen bilan olishib kuramen!" degan fikr utdi. Uzini bosib:
—Ne deb aljiraysen, ^alandar?—dedi.—Ilm dar- go^ida oltin ne ^ilur, tentak?
K,alandar ^orongida sekin kuldi:
—Bu ilm dargo^ida Ja^ongir tillalari ku: itmish- dur, mavlono!
—Amir Temur tillalari? Tushingni suvga aytgayssn, ollo gadoyi!
—Dur va javo^irlari ^am bordur. Yashirmoxdan foyda yux> mavlono.
Ali 1^ushchi nima ^ilishini bil may bir zum lol bulib Xoldi. "Bu jununsifat devona tillaning daragini ^aydin eshitdi? Uni bu yerga kim yubordi? Yonida kimlar bor?" ^alandar ^orongida gumbazga uxshagan kuloxlik boshi- ni chayxab:
—Mavlono Ali V^ushchi,—dedi istexzo bilan.—Kim sizni yulbars bilan olishgan sheryurak Ali K^ushchi deydi! Shamdi yoxing! Shoir ^alandar bu dargoxga x°R^a niyatda kelsa, boya pichoxlab tashlar edi sizni!
K,alandarning suzida jon bor: rasadxonaga bildirmas- dan kirgan odam, gaflat uy^usida yotgan mavlononing boshini tanidan judo z^ilishi z^yech ran emas edi.
Ali ^ushchi z^orongida paypaslab, tokchaga utdi va kechasi uchib krlgan shamni yozush. Uning zaif shu’lasida kutubxonaning devorlaridagi zarjal na^shlar, javonlar- dagi kitoblarning tillakori jildlari yaltillab ketdi. K^alandar ^arnoz^iy egnida ^uros janda, boshida uchlik eski kuloz^, devsifat z^omati bilan z^amon eshikni tusib turardi. U k;ul z^ovushtirib, ta’zim sildi:
—Assalomu alaykum, ustod!
Bu safar u "mavlono" z^am demay, "ustod" dedi. Anov darveshlardan urgangan firibgarlikmi bu yo burungi ^alandar K,arnokiyning samimiyligimi? Ali K,ushchi z^ulidagi shamni balandroz^ kutarib uning yuziga tikitli. Soch-soz^ollari >usib ketgan ^alandar chuz^ur botgan uyv^u- siz kuzlarini olib z^ochmay z^attiz^ kadalib turardi. Dev- day somati va juldur kiyimlariga z^aramay, ^alandar- ning soz^ol bosgan ozgin yuzida, uyz^usizlikdan kirtayib dolgan kuzlarida alamli bir dard, z^andaydir majruzupzk bor edi. Uning boshiga tushgan savdolar Ali Kushchining esiga tushib, kungli sal zomshadi.
—Kel, ollo gadoyi, ultir!
K,alandar tez yurib kelib uning z^ulini oldi va labiga bosdi.
"Bunga ne buldi? Nechun bunday z^iladi?"
—Yuz^ori ut, ultir, ^alandar...
1^alandar "raz^mat", degan ma’noda bosh irgab:
—Kechirgaysiz, ustod,—dedi.—Suzni oltindan bozilab, sizni z^ayratga soldum.
—Oltin, oltin!.. Bu suzni z^aydan tosding, K,alandar?
—Sabr z^ilgaysiz, ustod, avval sizga bir savolim bor,—^alandar gamgin kuzlari bilan Ali K,ushchining kuzlariga tikzzldi.—Sizday allomai zamoy faz^irni kim deb, z^anday odam deb bilursiz?
Darzodiz^at, bu odam kim uzi? Olis Yassidan kelib, oldin navkar buldi, keyin z^ilichni z^alamga, suvoriy sovutlarini ilm az^lining kamtarin liboslariga almash- tirib tolibi ilm buldi, sungra madrasani tark etib, xilvatga kirdi. Alz^ol, boshida echki terisidan tikilgan eski kuloz^, egnida juldur janda, uning oldida sajda kilib turibdi...
Ali ^ushchi yelkasini uchirdi.
—Bir suz aytmozda tilim loldur, ollo gadoyi...
^alandar ogir xursinib:
—Fatsir bu chappa dunyodan satsisat izlab topol magan, adashgan bandadurmen, ustod!—deb xitob sildi.—Avvalam sotsibi toj Mirzo Ulugbekdan elimga madad istab kelib, madad topmadim. Yurtimdan ayrilib, bevatan bir muso- fir, kulbasiz bir daydi it buldim. ^atsisat deb kir- magan kucham, bosh urmagan eshigim solmadi, axiyri asli ollo gadolariga ixlos suydim. Va lekin... ne chora? Gadolar emas, tilida samdu sano, dilida fissi fujur gumroslarni kurdim. Emdi, xos inoning, xos yus, xatsisat izlab, tagin dargotsi ilmga keldim, ustod!
^alandar tusatdan ovozi darz ketib, jim soldi. Uning samimiyligiga shubsa silish siyin edi. Lekin... Ali K,ushchi zuraki kuldi.
—Suzingda mantis yusdur, ^alandar, satsisat sidi- rib keldim, deysan va lekin satsisat emas, oltin sidirasen!..
—Buning boisi shulkim, bu oltin boshingizga yetib, yostigingizni suritadur, mavlono!
—Menda oltin borligini saydan bilasen? Ayt, dar- vesh!
—Yus, avval siz sualang, ustod: bu dargosga Amir Temur oltinlari kumilganini birovga aytgan edingizmu?
Ali 1^ushchi beixtiyor:
—Xoja Salotsiddin zargar!—deb yubordi.—Nasot?..
^alandar labini tishlab, boshini sarak-sarak sildi:
—O, mavlono, mavlono! Sizday yetuk donishmand bu ishda sabiylik silibdur. U sari tulki bu sir-asrorni sazratlariga yetkazgandur. Oltinni yashirib, darsol soch- mogingiz darkor. Bil’aks, oltinni tortib olib, uzingizni yus siladilar, ustod!
Yo darit! Soch-sosoli ^sib, kuzlari yonib turgan bu majnunsifat darvesh chin suzni aytmosdami yo salloblik bilan uning sir-asrorini bilib olmoschimi? Lekin Sa- lotsiddin zargar!.. Yus, bu darvesh yolgon suzlamas!
Uning kunglidagi shubsalarni sezgan {^alandar sovogi- ni soldi:
—Fatsir yorut dunyoga kelib ikki odamdan yomonlik kurmadim. Biri—davlatpanos Mirzo Ulugbek, biri—siz, oga! ^uzuringizga bosh egib kelmosdan massad—yaxshilikka yaxshilik silmosdir. Bu niyatimga shubsa silsangiz, darsol orsamga saytamen, ustod!.. —K^alandar bu ni san- daydir uksib gapirdi-yu, Ali ^ushchining kunglidagi sunggi shubsalarini tuztitib yubordi. U kuzini ^alavdar-
ning gamgin kuzlaridan uzib, javondagi kitoblarga saradi:
—Sen tilla va javo^irlarni aytding, K,alandar. Va lekin tilladan aziz bu boylikni ne ^ilamiz? Kamina bosh olib ketsam, bu noyob xazinaning ta^iri ne buladi?
Xalandar boshini kutarib, javonlarga uzo»; tikildi. Janob Nizomiddin Xomushning makruz; kitoblar tugri- sida aytgan tazdidli suzlari esiga tushdi.
—Yashirmo»; kerak!
—Bu ^isobsiz xazinani »;ayga yashiramen? K,anday yashiramen, ^alandar?
—Sandi^arga solib, bosh^a sha^arlarga olib ketmo»; darkor!
—Xaysi sha^arga olib boramen? Mirzo Abdullatif taxtga ultirsa, uning »;uli yetmagan sha^ar ^olurmi?
—Xar nechuk bu dargozuzan olib ketmoz; darkor,—X^a~ landar boshidagi kulo^ini tugrilab, bir da^i^a uylanib turdi, sung, Ali Xushchiga »;aramay:
—Rasadxonada tash^a chitsadurgan laz;im bormi?—deb suradi.
Ali Xu^shchi xiyol ikkilanib turgach:
—Bor,—deb javob berdi.
—Oltinlarni olib, men bilan yuring,—dedi ^alaidar buyru»; o^angida.—Bir joyga boramiz, ustod.
—Xayga?
—Suramang. Oltinlarni oling!
Xalandarning amri Ali XU^ShChINING kungliga yana gulgula solsa z;am, u tavakkal »;ilib, javonga narvon ^uyib, kitoblar or^asiga yashirgan tilla va javo^irlarni ola boshladi.
Xalandar piyoladay-piyoladay »;uyma oltinlarni yulida salmoz^lab kurib xurjunining kuzlariga joylarkan:
—Bu boylikni yashirgan xufiya joyingiz shumi? Bo- rakallo sizga, mavlono!—deb kulib »;uydi. U oltinlarni joylab bulib:
—La^im »;ayda? Boshlang, mavlono!—deb amr k,ildi.
Uning dagal buyrugi Ali XU^shchiga ™ sovu»; eshitilsa >;am, endi chekinish payti utgan edi. U » / znidagi xanja- rini tugrilab »^ydi-da, shamni »^liga olib eshikni ochdi.
Tik zinalar »;orongi yulkadan yer osti yuliga olib tushar edi.