G. A. Ergasheva Kichik yoshdagi bolalarni

163
FORMING A SENSE OF FAMILY APPRECIATION IN 
PRESCHOOL CHILDREN 
T. Q. Tolipova, 
Teacher of «Methods of preschool and primary education» Samarkand 
Regional Territorial Center for Retraining and Advanced Training of Public 
Education
Annotation. In pedagogical practice, in the organization of preschool 
education, the following pedagogical conditions are defined for the formation 
of a value-based attitude to the family: taking into account the age-related 
characteristics of the educated; сreating an enabling environment in the 
socio-cultural and educational environment of the preschool organization; 
formation of good relations between the educator and family. 
Key words: organization of preschool education, teacher-educator, 
educated, pedagogical conditions, family, environment, values, attitude.
Жамиятда оилага муқобил институтнинг вазифаси ҳар доим муҳим 
масалалардан ҳисобланиб келган. Ижтимоий ҳаётимизда юзага келувчи 
яхши ва ёмон тушунчалар, жамиятдаги турли хатти-ҳаракатлар ва 
меъёрлар фақат оиладаги муносабатларда пайдо бўлади. Умуман 
олганда, оилавий муносабатлар ва хатти-ҳаракатларни амалга ошириш, 
уларни маълум тартибга сақлаб туришда муқобил институтларнинг 
ўрни каттадир. Мисол учун жамиятимиз маънавий тизимида ижтимоий 
хавф туғдурувчи диний экстремизм ва терроризмга қарши турувчи куч 
ҳам бевосита оила муҳитида дастлаб содир бўлади. 
Илмий-педагогик адабиётларни ўрганиш шуни кўрсатдики, 
МТТ таълимий ўйин фаолиятида оилада қадриятли муносабатларни 
шакллантиришнинг концептуал асослари педагогик шарт-шароитлар 
мажмуасини ҳисобга олганда муваффақиятли амалга ошади. Мактабгача 
таълим ташкилоти тарбияланувчиларида оилада
қадриятли муносабатларни муваффақиятли шакллантиришнинг 
педагоглар ва ота-оналар бирлиги ташкил этилганлиги бир қатор ижобий 
ишлар натижасидир. Мактабгача таълим ташкилотининг ташкилий-
бошқарув вазифаларини ҳал этиш билан боғлиқ “ташкилий- бошқарув” 
шароитлари борасида бир қатор олимларнинг назарий қарашлари мавжуд 
бўлиб, улардан М.И. Рожков ва Л.В. Байбородоваларнинг фикрларида 
маълум изчиллик кўзга ташланади. Шунингдек, юқоридаги олимларнинг 
қарашларига таянган ҳолда ушбу ҳолат борасида қуйидагиларни 
инобатга олсак. Биринчидан, қонуний вакиллар ҳузурида МТТ ва 
гуруҳда тарбияга йўналган барча тадбирларни ташкил этиш назарда 

---

Таълим ва инновацион тадқиқотлар (2021 йил №2)
ISSN 2181-1709 (P)
164и
Education and innovative research 2021 y. №2
тутилади. Иккинчидан, ота-оналар билан бирга ишлаш тизимини 
ташкил этиш (психологик, тиббий, педагогик). Учинчидан, оила билан 
ўзаро муносабатлар муаммоси бўйича таълим жараёни иштирокчилари 
(педагоглар) билан узлуксиз методик ишлашни такшил этиш, тарбия 
жараёни иштирокчиларининг ўзаро муносабатларини рағбатлантирувчи 
тизимни ишлаб чиқиш ва таъминлашдир. Тўртинчидан, сайлов 
органи – ота-оналар қўмитаси ишини ташкил этиш ва МТТ жамоаси 
кундалик фаолияти масалаларини фаоллаштириш ва ролини кўтариш 
масалаларидир. Назаримизда тақдим этилган шароитлар рўйхати 
бир томондан турли тарафламалиги, бошқа томондан бир қадар 
тизимсизлиги билан фарқланади. Мактабгача таълим ташкилоти 
тарбияланувчиси шахсини шакллантиришнинг яна бир педагогик 
шартлари мажмуасига эътибор қаратсак. Бунда дастлаб педагогнинг, 
энг аввало, намуна манбаи сифатидаги шахсий хусусиятлари ва МТТ 
тарбияланувчисини ёшига доир руҳий хусусиятлари (тақлидчилиги ва 
таъсирчанлиги, реактивлиги ва эмоционаллиги) ҳисобга олинса, ундан 
сўнгра оила - мактабгача таълим ташкилоти тарбияланувчиси таъсири 
приоритети, ниҳоят хулқ-атвор эталонини намоён қилувчи тенгдошлар 
масаласи эътибордан четда қолмаслиги лозимлигини алоҳида 
таъкидлаш лозимдек. Мазкур жараённи тўлдирган ва аксиологик 
бойитган ҳолда биз тарбияланувчиларда оилани қадрлаш туйғусини 
шакллантиришнинг самарадорлигини таъминловчи қуйидаги педагогик 
шарт-шароитларни ажратиб кўрсатамиз. Ушбу шартлар мазкур тадқиқот 
иши методологик мўлжаллари сифатидаги тизимли фаолиятга оид, 
аксиологик, оилавий, шахс фаолиятига оид, гуманистик, гендерли ва 
компетентли ёндашувлар контекстида ажратилганлиги кўплаб методик 
қўлланмаларда кўрсатилган. Биз эса уларнинг асосийларига эътиборни 
қаратсак: 
- тарбияланувчиларнинг ёшга доир хусусиятларини ҳисобга олиш;
- МТТнинг ижтимоий-маданий таълим муҳитида мақбул оилавий
майдон яратиш; 
- хусусий қўшимча таълим муассасаси методологик фаолияти
орқали, ота-оналарнинг проспектик ва интроспектик рефлексиясини 
ривожлантириш технологиясини қўллаган ҳолда ота-оналар 
компетентлигини шакллантириш; 
- педагогларда оилавий компетентликни шакллантириш;
- МТТ тарбияланувчиларида таълимий ўйин фаолиятида оилани
қадрлаш туйғусини шакллантириш бўйича маъно излаш ҳамда оилани 
психологик-педагогик қўллаб-қувватлаш ва бошқалар. 
Шу билан бир қаторда мактабгача таълим ташкилоти 
тарбияланувчиларида 
оилавий 
қадриятли 
муносабатларни 

---