G. A. Xudoynazarova yuqori molekulyar birikmalar

Topshiriq 
1. Metilmetakrilatning benzoil peroksidi ishtirokida polimerlanish 

mexanizmini yozing.

2. Polimerlanish reaksiyasining initsiator bo’yicha tartibini toping. 


1.2.-laboratoriya mashg’uloti
MONOMER KONSENTRATSIYASINI POLIMERLANISH


TEZLIGIGA TA’SIRINI

Ishning maqsadi: Metilmetakrilatni eritmada polimerlanish tezligiga
monomer

konsentratsiyasining

ta’sirini o’rganish va polimerlanish 
reaksiyasini monomer bo’yicha tartibini aniqlash.

Reaktivlar: Metilmetakrilat (yoki boshqa monomer), initsiator (azoizomoy
kislotasining dinitrili), erituvchi (CC1
4
yoki boshqa erituvchi). 


Idish va asboblar: Dilatometr ( 1 - 2 ml hajmli) - 3 dona, Dyuar kolbasi yoki
uzun kapillyarli voronka, katetometr, sekundomer, probirkalar. 


Ishning bajarilishi: Uchta probirkada 0,0075 g dan initsiator solinadi va
ustiga 1 ml dan metilmetakrilat (yoki boshqa monomer) quyiladi. Monomer 
miqdori ko’proq olinadigan bo’lsa, initsiatorning miqdori monomer
massasiga nisbatan 0,5 % ni tashkil etishi kerak. Keyin probirkalar 
raqamlanib, ularga har xil miqdorda erituvchi (masalan, CC1
4
) quyiladi. 

Monomer 1 ml dan olingan bo’lsa, erituvchi 0,5; 1,0 va 2,0 ml dan qo’shiladi.

Quruq dilatometrlarni tortib olib, unga eritmalar quyiladi. So’ngra ko’rsatilgan 
haroratda termostatda yuqorida bayon etilgan usulda polimerlanishni
kinetikasi har bir eritma uchun o’rganiladi. Monomerning konsentratsiyasi
quyidagicha topiladi:

V

M

g

M




1000

]
[
; mol /l 

g — monomer massasi, g;

M —monomerning molekulyar massasi;
V—eritmaning hajmi, ml.
Kuzatilgan natijalar quyidagi 4-jadvalga yoziladi: 
4-jadval
Eritmaning 
konsentratsiyasi, mol/l
Vaqt

t, min
h

∆h 

∆V, sm
3

X,% 

---

7
Jadvaldagi natijalar asosida polimerlanish tezligi V hisoblanadi va