Geog 1 (38-янги). p65

Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Antropogen tabiat komplekslari, landshaft, qo‘riqxona,
milliy bog‘lar, Belovej pushchasi, Chatqol.
Nazorat uchun savollar
1. Antropogen tabiat komplekslari deganda nimani tushu-
nasiz?
2. Qo‘riqxona, milliy bog‘lar qanday maqsadlarda tashkil
etiladi?

---

136
Amaliy mashg‘ulotlar
1. Yevrosiyoning antropogen tabiat komplekslariga (atlas-
ning 30 — 31- betlaridagi kompleks xaritadan foydala-
nib) tavsif bering.
2. Qo‘riqxona va milliy bog‘larni yozuvsiz xaritaga tu-
shiring.
60-
§.
 Yevrosiyo hududining
tabiiy geografik o‘lkalarga
bo‘linishi
Yevrosiyo materigining kattaligi va geografik o‘rni materik
tabiatining xilma-xilligiga sabab bo‘lgan. Odatda, materik ta-
biatining xilma-xilligi uning hududiy bo‘linishiga asos bo‘ladi.
Tabiiy geografik rayonlashtirish deganda, materiklarni bir-
biridan tabiiy sharoiti bilan farq qiladigan muayyan qismlarga
ajratish jarayoni tushuniladi. Yevrosiyo materigi tabiatini hudu-
diy farqlariga ko‘ra rayonlashtirganda ham kenglik zonalligi,
ham balandlik mintaqalanishiga va uzoqlik bo‘yicha ta’sir etadi-
gan omillarga e’tibor beriladi.
Yevrosiyo materigida bir-birlaridan hududiy farq qiladigan
ko‘plab yirik va kichik o‘lkalar ajratilgan. Yevrosiyo hududi
Shimoliy Yevropa, O‘rta Yevropa, Janubiy Yevropa, Sharqiy
Yevropa, G‘arbiy Sibir, Sharqiy Sibir, Uzoq Sharq, Janubi-
g‘arbiy Osiyo, Old Osiyo, O‘rta Osiyo, Markaziy Osiyo, Shar-
qiy Osiyo, Janubiy Osiyo, Janubi-sharqiy Osiyo kabi 14 ta yirik
tabiiy geografik o‘lkalarga bo‘lingan (23- rasm).
O‘zbekiston joylashgan O‘rta Osiyo o‘lkasi o‘zining takror-
lanmas tabiati bilan alohida ajralib turadi. O‘rta Osiyo tabiatini
atroflicha o‘rgangan rus olimi I. V. Mushketov „Turkiston“
nomli kitobida bu o‘lkani „Yevrosiyo materigining ichidagi
o‘ziga xos noyob tabiatli go‘zal materikdir“, deb baho bergan.
O‘rta Osiyo va O‘zbekiston tabiati haqida 7- sinfda bilib olasiz.

---

137