Geografiya fanini o‘qitishda ilg’or xorijiy tajribalar hamda zamonaviy yondashuvlar. Tayanch tushunchalar

Fransiya maktablarida geografiya ta’limi birmuncha yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. 
Geografiya o‘qitishning maqsadi va vazifalari juda aniq belgilab qo‘yilgan.
Fransiya geografiya dasturi ikki bosqichli maktablarga mo‘ljallangan edi. Shunisi 
qiziqki Fransiyada sinflar teskari hisob bilan yuritiladi. 1– bosqich maktab 6,5,4,3 
(o‘quvchilar yoshi 11-15 gacha) sinflardan iborat. Oliy ma’lumot olish faqat 
litseylarda amalga oshiriladi.
2–bosqich, 2,1 va bitiruvchi (15-17 yosh) sinflardan iborat: geografiya talimi
6-sinfdan boshlanadi, bunda «umumiy geografiya va Afrika materigi» o‘rganiladi.
5-sinfda Amerika, Osiyo, Avstraliya, Antarktida, 4-sinfda Yevropa (Fransiyadan 
tashqari), 3-sinfda Fransiya geografiyasi o‘qitiladi. Litseyda o‘qishni davom ettirish
2,1 va bitiruvchi sinflarga to‘g‘ri keladi.

---

2-sinfda geografiya dasturi kollejda olgan (6-5-4-3) bilim va ko‘nikmalar 
chuqurlashtiriladi. Litseyning 1-sinfida Fransiya geografiyasi bo‘yicha o‘quvchilar
2–bosqich maktabida olgan bilimlarni chuqurlashtiriladi. Bitiruvchi sinflarda to‘rtta 
yirik davlat – AQSH, Rossiya, Xitoy, Yaponiya geografiyasi chuqur o‘rganiladi.
Fransiya geografiya darsliklarining ustun tomoni shundaki, ular muammoli qilib 
yozilgan. Barcha muammolar «inson-tabiat» mazmunidan kelib chiqadi.
Finlandiya maktablarida ham geografiya talimi o‘ziga xos xususiyatga ega 
bo‘lib, geografiya o‘qitilishi rivojlangan rivojlangan mamlakatlarga qaraganda 
birmuncha yuqori pog‘onada turadi. Ta’lim ikki bosqichdan iborat: 1 – bosqich 9 yillik 
majburiy umumta’lim maktablarida xalq maktabi, 2– bosqich gimnaziyalardan iborat.
Birinchi bosqich maktabda geografiya ta’limi 3 - sinfdan boshlanadi va 9- sinfda 
tugaydi, 3-4 sinflarda o‘z mamlakati va qo‘shni shimoliy davlatlarning tabiati va 
xo‘jaligiga oid ma’lumotlar beriladi.
Gimnaziyaning birinchi yilida geografiya majburiy fan sifatida o‘rganiladi, 
boshqa sinflarda esa o‘quvchilar xohishiga ko‘ra maxsus kurs sifatida o‘rganishi 
mumkin. Finlandiyada o‘quv rejasi tez-tez almashinib turadi.