Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari
Download 5.78 Mb. Pdf ko'rish
|
Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari (M.Shermatov)
|
tabiiy qiyalik burchagi deb yuritiladi.
1 8 9 10.7-jadval GILLI TOG‘ JINSLARINING SURILISHGA BO‘LGAN QARSHILIGI KO‘RSATKICHLARINING G‘OVAKLIK KOEFFITSIYENTI OSHISHIGA QARAB O‘ZGARISHI (QMQ bo‘yicha V. D. Lomtadzedan, 1984) G‘ovaklik koeffitsiyentining o‘zgarishiga qarab surilish qarshiligining o‘zgarib borishi Tog‘ jinslari Konsistensiya darajasi (B) Ko‘rsat- kichlar* 0,45 0,55 0,65 0,75 0,85 0,95 1,00 C 0,15 0,11 0,08 — — — — 0 B 0,25 30 30 27 — — — — C 0,13 0,09 0,06 0,03 — — — Supeslar 0,25 B 0,75 28 26 24 21 — — — C 0,47 0,37 0,31 0,25 0,2 0,19 — 0 B 0,25 26 25 24 23 22 20 — C 0,39 0,34 0,28 0,23 0,18 0,15 — 0,25 B 0,5 24 23 22 21 19 17 — C — — 0,25 0,20 0,16 0,14 0,12 Lyoss jinslari (suglinoklar) 0,25 B 0,75 — — 19 18 16 14 12 C — 0,81 0,68 0,54 0,47 0,41 0,36 0 B 0,25 — 21 20 19 16 16 14 C — — 0,57 0,50 0,43 0,37 0,32 0,25 B 0,5 — — 18 17 16 14 11 C — — 0,45 0,41 0,36 0,33 0,29 Gillar 0,25 B 0,75 — — 15 14 12 10 7 * C — zarralar orasidagi bog‘lanish kuchi; j — ichki ishqalanish burchagi. Qumning tabiiy qiyalik burchagi maxsus asboblar yordamida o‘lcha- nadi (10.11-rasm). Buning uchun asbobning qum solinadigan mosla- masi qumga to‘ldiriladi. Qumning yuqorigi yuzasi temir chizg‘ich yor- damida tekislanib, oshiqchasi surib tashlanadi va kub holatidagi asbob bankasi ichiga o‘rnatiladi. Keyin qum to‘ldirilgan moslama ushlagich orqali sekin-asta kuch ishlatilmay 45° ga qiyalashtiriladi. Bunda mos- lamadagi qumning ma’lum bir qismi asbob bankasi ichiga to‘kilib, qolgan qismi ma’lum qiyalikda o‘z mustahkamligini saqlab qoladi. Ana shu qiyalikning miqdoriy qiymati to‘g‘risidagi hisob asbobning orqa tomoni- dagi sonli shkaladan olinadi. Bu qiymat o‘rganilayotgan qum jinsining tabiiy qiyalik burchagi qiymatini bildiradi. Suv ichida bo‘lgan qum jinslarining tabiiy qiyalik burchagi quruq qum tabiiy qiyalik burchagi qiymatidan farq qiladi. Bu farqni aniqlash uchun qum to‘ldirilgan moslamadagi qum suv bilan to‘yintiriladi. Suvga to‘yintirilgan qumli moslama asbob bankasi ichiga joylanadi. To‘yintirish jarayoni suv sathi qum sathidan 2—3 sm balandlikda ushlangan holatda 10—15 minut davomida amalga oshiriladi. So‘ngra asbob bankasi ichiga 1 9 0 o‘rnatilgan suvga to‘yintirilgan suv-qum massasi moslama tutqichi orqali 45° ga qiyalantiriladi. Natija asbobning orqa tomonidagi sonli shkala- dan olinadi. Olingan qiymat suvga to‘yingan qum jinsining tabiiy qiyalik burchagi qiymatiga teng. Sinov bir necha marotaba takrorlanadi, takroriy sinovlar natijalari orasidagi farq 1° dan oshmasligi lozim. 10.11-rasm. Qum jinslarning tabiiy qiyalik burchagini aniqlash uchun qo‘llaniladigan Znamenskiy konstruksiyasidagi asbobning umumiy ko‘rinishi: a—yig‘ilgan holati; b Download 5.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|