Государственная инспекция по надзору за безопасным ведением работ


ПА сақланадиган ерости ва чуқурлаштирилган омборлар


Download 1.63 Mb.
Pdf ko'rish
bet92/128
Sana17.07.2023
Hajmi1.63 Mb.
#1660780
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   128
Bog'liq
ЕПБ взрывник uzbekcha

6. ПА сақланадиган ерости ва чуқурлаштирилган омборлар 
ПАни ерости омборлари, тарқатиш камералари, участка сақлаш пунктлари
6.1. Ерости шароитларида ПА алоҳида жиҳозланган иншоот-камера ѐки бѝлинмаларга 
жойлаштирилиши керак, уларни биттасидаги портлаш ѐнидагиларга жойланган ПМга
детонация бермайдиган бѝлиши керак. 
Ерости омбори ПА сақланадиган камера ѐки бѝлинмалар жойлашган фақат омборга 
мѝлжалланган иншоотлар, уларга олиб борадиган ишоотлар ва ѐрдамчи камералардан таркиб 
топиши керак. 
Ёрдамчи камераларга қуйидагилар тегишли бѝлади: 
- электродетонатларни текшириш ѐки ѐқиш найчаларини тайѐрлаш ва детонаторларни 
маркалаш камераси; 
- ПА тарқатиш камераси;
- портлатиш ишларини механизациялаш воситалари жойлаштириладиган камера
- кассеталар ва сумкалар сақланадиган камера; 
- электртақсимлаш қурилмалари ва ѐнғинга қарши воситалари жойлаштириладиган 
камера.
Санаб ѝтилган камералар омборга олиб борадиган боши берк ишоотларга жойлаштирилиши 
мумкин. 
ПА сақланадиган ерости ва чуқурлаштирилган омборларида портлатиш, назорат ва 
ѝлчаш асбоблари ва қурилмалари, шунингдек кассеталар ва сумкалар махсус стеллажларда ѐки 
шкафларда сақланади. 
ПА сақланадиган ҳар бир омборни корхонага чиқадиган телефон алоқа ѐки диспетчерга 
чиқадиган тѝғридан-тѝғри телефон алоқа билан таъминлаш керак.
Ерости омборларининг фақат портламайдиганларида аккумуляторли юклагичлар ѐки 
бошқа юклаш-тушириш ишларини механизациялаш воситаларидан фойдаланишга рухсат 
этилади.
ПА сақланадиган участка пунктларидан корхона раҳбарлари томонидан тасдиқланган 
йѝриқномаларга мувофиқ равишда фойдаланиш зарур.
6.2. Кѝмир ва сланец шахталарида қисқа фурсатли ва фурсатли (белгиланган вақтда) 
портлатиш усуллари билан портлатиш ишларини олиб бориш учун, ерости чиқимли омборлари 
ва тарқатиш камераларида тегишли шароитда фойдаланиш учун рухсат этилган портлаш 
фурсатини хар бир поғонаси эга бѝлган электродетонаторлардан бир қутидан сақлаш керак.
6.3. ПА сақланадиган ерости омборларининг жойлашиши қуйидаги талабларга жавоб 
бериши керак: 
а) қуласа бутун шахтага ѐки уни катта қисмига тоза ҳаво келишини тѝсиши мумкин 
бѝлган шахта свтоли ва ствололди, шунингдек шамоллатиш эшигидан омборнинг ихтиѐрий 
энг яқин нуқтасигача бѝлган масофа, камерали омборлар учун камида 100 м, бѝлинма туридаги 
омборлар учун камида 60 м бѝлиши керак;
б) камера туридаги омборларга одамлар доим ѝтиши учун хизмат қиладиган 
иншоотлардан энг яқин бѝлинма ѐки камераларгача бѝлган масофа, камерали омборлар учун 
камида 25 м ва бѝлинма туридаги омборлар учун эса 20 м бѝлиши керак; 
в) юзадан омборгача бѝлган масофа камерали омборлар учун камида 30 м ва бѝлинма 
туридаги омборлар учун эса 15 м бѝлиши керак; 
г) ПА сақланадиган бѝлинма ѐки камералар жойлашган иншоотларни бош иншоотларга, 
олиб борадиган тѝғри чизиқли ва эгри чизиқли бир-бирига тѝғри бурчак остида жойлашган 
камида учта иншоотлар билан бириктириш зарур.
Омборга олиб борадиган иншоотлар узунлиги камида 2 м ва кесимини майдони камида
4 м

боши берк жой билан тугаши керак


84 
д) юклагичлар ишлатиладиган ПА омбори асосий иншоотининг эни, уларни 90

га 
буриладиган ҳаракатини таъминлаши ва юклаш-тушириш механизмларни юк ортилган 
ҳолатдаги максимал ѝлчамидан катта, шу шумладан эгри чизиқли участкаларда эни бѝйич ҳар 
қайси томондан камида 60 см ва ѐритгичдан баландлик бѝйича камида 50 см ктта бѝлиши керак; 
е) ҳар бир склад одамлар учун иккита чиқиш жойига эга бѝлиши керак. Метрополитен 
ва тоннеллар қурилишида, шунингдек ерости геология-қидирув иншоотларини ѝтказишда 
ҳажми 1 т ПМдан ортмайдиган чиқиш жойи битта бѝлган вақтинчалик ПА омборларига эга 
бѝлиши га рухсат этилади; 
ж) метрополитенларни қуриш, тоннелларни барпо этиш ва геологик ташкилот томонидан 
ерости геология-қидирув иншоотларини ѝтказишда шахта стволи, камера ва асосий таъминот 
магистрали (сув чиқариш ва шамоллатиш қувурлари, кабеллар) ѝтказилган иншоотлардан энг 
яқин бѝлинма ѐки камераларгача бѝлган, ва одамлар ѝтиши учун ѐрдамчи иншоотларгача 
бѝлган масофа камида 15 м бѝлиши керак; 
з) ПА омборида рельсли йѝл мавжуд бѝлганда, уларни электроизоляциясини 
умумшахтадан таъминлаш керак.
Изоҳ: 
1. Иморатлардаги портлатишни тарқалишига йѝл қѝймайдиган, лойиҳа билан 
белгиланган темир эшикларни иморатлар ва кириш жойлари орасига ѝрнатиш шартида, камера 
(бѝлинма) жойлаштирилган иншоотларни кам сонли олиб борувчи иншоотлар билан бош 
иншоотларга бириктиришга рухсат этилади. 
2. ПА омборларини бош йѝналишлар иншоотлари, қияликлар, бремсберглар ва улар 
ѐнидаги қатновлар орасига жойлаштиришга рухсат этилмайди.
6.4. ПА омборининг барча иншоотлари ѐнмас тираклар билан маҳкамланган ва 
оҳакланган бѝлиши керак. 
Бардошли жинсларда олиб борувчи иншоотларни маҳкамлаш шарт эмас.
6.5. Тоза ҳаво оқими билан омборни шамоллатиш зарур. Омборга узатиладиган ҳавонинг 
миқдори барча иншоотларда уни тѝрт соатлик алмашинувини таъминлаш керак.
Омбордан чиқаѐтган ҳаво оқимини тоза ҳаво оқими бѝлган иншоотларга йѝналтириш 
ман этилади.
6.6. ПА омбори ѐнғин ѝчиришни бирламчи воситалари ( ѝтѝчиргич, қумли қутилар, 
сувли идишлар) билан таъминланган бѝлиши керак. Ишлар хавфсизлиги бѝйича эксперт-
ташкилот розилиги билан автоматлаштирилган ѐнғин ѝчиришни воситалари билан 
таъминлашга рухсат этилади. Ёнғин ѝчиришни воситаларини сони ва жойлаштирилиши ҲКҚҚ
командири билан келишилади.
Омбор камералари ѐки бѝлинмаларига олиб борадиган иншоотларни бошланиш қисмига 
ѐнғинга қарши эшиклар ѝрнатилган бѝлиши керак.
6.7. Газ ѐки чанг бѝйича хавфли шахталарни (конларни) олиб борадиган иншоотлари ва 
ПА омболарида портлатишдан ҳимоялаб тайѐрланган, бошқа шахталарда эса нормал конга 
мослаб тайѐрланган электр жиҳозлардан фойдаланиш зарур. Омборлар ва олиб борадиган 
иншоотларни ѐритиш учун электр тармоқни қѝрғошин ѐки поливинилхлорид қобиқли 
бронланган кабеллар ѐки ѐнмас изоляцияли ва қобиқли эгилувчан кабеллар билан ѝтказишга 
рухсат этилади. 
Ёритиш қурилмаларини энергия билан таъминлаш учун 220 В дан ортиқ бѝлмаган 
(линиявий) кучланишдан фойдаланиш керак. Ёритиш тармоғини ток қочишидан ҳимоя қилиш 
керак.
Олиб борадиган иншоотлар, ѐрдамчи камералар иншоот томига осилган ѐритгичлар, ПА 
сақланадиган камера (бѝлинма) эса эшик тепасига жойлаштирилган карниз орқали олиб 
борадиган иншоотдан қия чироқ билан ѐритилади. 
6.8. ПА сақланадиган ерости омборларини автоматик қуриқлаш сигнализацияси билан 
жиҳозлашда сигнал корхона (кон, шахта ва шу кабилар) навбатчисини (диспетчерини) пультига 
чиқишини таъминлаш керак.


85 
6.9. Чанги портлатиши бѝйича хавфли бѝлган қатламлар қазиладиган кѝмир ва сланец 
шахталарида, ПА омбори ва тарқатиш камераларига олиб борадиган иншоотларда икки 
томондан сланецли ѐки сувли тѝсиқ ѝрнатилган бѝлиши керак, иншоотларни ѝзини эса даврий 
равишда сланецлаб ѐки ѝтириб қолган чанглардан тозалаб туриш керак.
6.10. Омборларни чиқиш эшиклари ѐнига ва ПА тарқатиш камераларига телефон 
ѝрнатилган бѝлиши керак.
6.11. Ерости тарқатиш камераларида ПАни миқдори, сақланиши ва қуриқлаш тартиби
ПА сақланадиган ерости омборларидаги каби бѝлиши керак. Бунда ПМ ва ТВни сақлаш бир-
биридан ғишт, бетон ва шундайин камида 25 см қалинликдаги девор билан ажратилган 
бѝлимларда сақланиши керак. Тарқатиш камераларида портлатувчи томонидан ПА 
тарқатадиган жой жиҳозланиши керак.
6.12. Тарқатиш камералари одамларни пассажир вагонга ѝтқазиш ва кон массасини 
юклаш-тушириш жойидан камида 200 м узоқда қурилган бѝлиши керак. 
ПМ сиғими 1000 кг гача бѝлган тарқатиш камералари горизонтлар иншоотларини 
кенгайтириш билан жиҳозланиши, умумшахта депрессияси ҳисобига тоза ҳаво оқими 
шамоллатилиши мумкин ва баландлиги бѝйича бутунлай ғишт, бетон ва шундайин камида 25 
см қалинликдаги девор билан тѝсилиши керак. 
ПМ сиғими 1000 кг дан ортиқ бѝлган тарқатиш камераси одамлар доим ѝтиши учун 
хизмат қиладиган иншоотлардан камида 25 м масофада махсус ажратилган ПА омборларидек 
шамоллатиладиган иншоотга жойлаштирилиши зарур.
6.13. Тарқатиш камералари ѐнмас тираклар билан маҳкамланган ва турғун ѐритишга эга
бѝлиши керак. Шунингдек олиб борадиган иншоотлар ҳам камида 5 м масофага ѐнмас тираклар 
билан маҳкамланган бѝлиши керак.
Тарқатиш камерасига олиб борадиган иншоотларда ПАни тарқатиш ва қабул қилиш 
учун дарчаси бѝлган яхлит(ѐнғинга қарши) ва панжали металл эшиклар бѝлиши керак. Эшиклар 
ишончли занжирларга эга бѝлиши керак. 
Тарқатиш камераларига ПАни жойлаштириш учун стеллажлар қуриш, портлатиш 
машинкалари, симлар, назорат-ѝлчаш асбоблари, гидротиқинлаш учун полиэтилен халталар, 
ампулалар ва шу кабиларни қутиларга қѝйиш керак. Завод ѝрамида бѝлган ПМлар штабелларда 
сақланиши мумкин. 
Ҳаво оқими келадиган томондан тарқатиш камераси ѐнига телефон ѝрнатилган ва ѐнғин 
ѝчиришни воситалари сақланадиган пункт жиҳозланган бѝлиши керак. 
6.14. ПА сақланадиган участка пунктлари панжарали деворлар (тѝсиқлар) билан 
тѝсилган иншоот ѐки иншоотнинг махсус металл шкафлар (қутилар) ѐки ПАли қулфланадиган 
контейнерлар ѝрнатилган қисми қѝринишида бѝлиши керак. Пункт эшиги ичига ботирилган 
қулф билан бекитилиши керак. 
6.15. Участка пунктларида ПА сақланадиган шкафлар (контейнерлар) сифатида 
қалинлиги камида 2 мм бѝлган металл листлардан тайѐрлаган металл сейфлар ѐки қутилар, 
шунингдек металл қопқоқлар билан жиҳозланган шахта вагончаларидан фойдаланиш зарур. 
Кѝрсатиб ѝтилган ПА сиғимларини бевосита иншоотга тѝсиқлар билан ажратиб жойлаштириш 
ѐки чуқурларга ѝрнатиш керак.
6.16. ПАни биргаликда сақлаганда шкаф (қути) камида уч бѝлимга бѝлиниши: ПМ ва 
ДШни жойлаштириш учун, портлатиш ва назорат-ѝлчаш асбоблари, симлар ва шу кабиларни 
сақлаш учун, ѐқиш найчаси ѐки электродетонаторли кассеталари (сумкалари) учун 
мѝлжалланган бѝлиши керак.Детонаторлар сақланадиган бѝлимнинг барча деворлари ички 
томонидан юмшоқ материаллар билан қопланган бѝлиши керак. 
6.17. Участка пунктларидаги ПА сақланадиган металл шкафлар заминланган бѝлиши 
зарур. Бунда ѝтиш қаршилиги 2 Ом дан ошмаслиги керак. Солиштирма қаршилиги юқори 
бѝлган жинсларда ѝтиш қаршилигининг қиймати маҳаллий йѝриқномалар билан белгиланади. 
6.18. Портлатиш ишлари бажариладиган жойлар яқинида ПА сақлашга мѝлжалланган 
алоҳида металл қути ва контейнерлар (сейфлар) Йѝриқноманинг 6.16 ва 6.17 бандлари 
талабларига жавоб бериши ва ичига ботирилган қулфга эга бѝлиши керак. 
6.19. ПМ (ТВ) мавжуд бѝлган ПА омбори, ПА сақланадиган тарқатиш камералари ѐки 
участка пунктларига 30 м дан яқин масофада портлатиш ишларини бажариш ман этилади.


86 

Download 1.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   128




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling