Grammatika

morfologik usul – asosga -lar qo`shimchasini qo`shish orqali yasalgan shakl: farzandlar, gullar, qushlar, yulduzlar.

sintaktik (leksik)usul – otdan oldin miqdor bildiruvchi ayrim so`zlar yoki sonlarni keltirish orqali yasaladigan shakl: o`nta kitob, ancha odam, ko`p odam.

leksik-morfologik – ko’p odamlar, ancha daraxtlar, bir qancha kishilar (lekin o’nta kitoblar, yuztacha odamlar bo’lmaydi, bu uslubiy xatolik hisoblanadi)



!!! -lar qo`shimchasi grammatik va uslubiy ma’nolarni ifodalash xususiyatiga ega:
-lar qo`shimchasi ot yoki otlashgan so`zlarga qo`shilib, ko`plik ma’nosini ifodalashi uning grammatik ma’nosidir: uylar, bolalar, yaxshilar, kelganlar.
-lar qo`shimchasining faqat birlikda qo`llanuvchi otlarga qo`shilib, ko`plikdan tashqari anglatgan ma’nolari uning uslubiy ma’nosi bo`lib hisoblanadi.
-lar qo`shimchasining uslubiy ma’nolari:

• 
  mavhum otlarga –lar qo`shimchasi qo`shilsa ma’no kuchaytiriladi:
  

sevinchlarim, qayg`ularim, armonlarim, quvonchlarim.

• 
  donalab sanalmaydigan otlarga - qo`shilganda xil, nav, tur ma’nolarini anglatadi: unlar, suvlar, yog`lar.
  
• 
  atoqli otlarga – qo`shilganda umumlashtirish, jamlash ma’nolarini ifodalaydi: Akmallarnikiga bordik..
  
• 
  Tabiatdagi yakka jismlarga – qo`shilganda ma’no kuchaytiriladi: Oylar yuziga parda tortadi. Ushbu sanalgan otlar lar qo`shimchasini olsada, ulardan anglashilgan ma’no uslubiy ma’noni ifodalaydi. Shuning uchun ham quyida sanab o`tgan otlarimiz birlikda qo`llaniluvchi otlar bo`lib ular grammatik ko`plikda qo`llanila olmaydi.
  
• 
  hurmat ma’nolarini anglatadi – bunda lar qo`shimchasi egalik qo`shimchasidan keyin joylashadi: oyimlar keldilar, akamlar vrachlar. (Ot+ I sh.egalik+ko’plik-=hurmat ma’nosi:dadamlar, opamlar. Ot+ko’plik+I sh.egalik=ko’plik: opalarimOt+ko’plik+II sh. egalik=hurmat ma’nosi: Xayriniso, dadamning opalari bo’ladi.)
  
• 
  payt va masofani bildiruvchi so’zlarga qo’shilganda chama taxmin ma’nolarini anglatadi: Ikki soatlar kutdik, beshlarda boradi.
  
• 
  joy nomlariga qo’shilganda maydon kengligi va uning atrofini bildiradi: Samarqandlarni aylandik, Mirzacho’llar obod bo’ldi;
  
• 
  o’zlik olmoshiga qo’shilsa, kesatish, mazax yoki hurmat ma’nosoni bildiradi: o’zlari kelibdilar-da?
  
• 
  ifodalilik va ta’sirchanlik: lablari, ko’zlari, qo’llari, boshlari.