Guliston davlat universiteti mirhaydarov h. R

9.3 – asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi:
Talabalarda lirik qahramon va uning ko’rinishlari haqida tasavvur hosil qildirish.
Identiv o’quv maqsadlari:
9.3.1. Lirik qahramon tushunchasini asar qahramoni atamasidan farqlay oladi.
9.3.2. Shoir lirik qahramon bo’lish bo’lmasligini ajrata biladi.
9.3.3. Lirik qahramonning ko’rinishlarini sanaydi.
9-3-asosiy savolning bayoni:
50-yillar she’r ilmida lirik qahramon masalasi ilmiy bahsning boisi bo’ldi. Bir guruh olimlar – lirik qahramon shoirning o’zi deyishsa - ikkinchi guruh olimlar esa lirikada qahramon «u», «men», «sen», «biz», «siz» shaklida ham ifodalanishini qayd qiladilar. Ayrim lirik asarlarda shaxs va shaxslarning umumlashgan obrazi ham o’rin oladi. Bu lirik personaj deyiladi. Shoirning «meni» tufayli muallif shaxsini lirik qahramon deyish ham unchalik to’g’ri emas. Shu bilan birga «men»da shoir shaxsi ham yotishini unutmaslik kerak. To’g’ri, lirik qahramon shoir tasavvur va kechinmasi orqali yaratiladi. Buyuk Belinskiy ta’biri bilan aytganda, lirika «sub’ekt» (shoir shaxsi) orqali o’tadi. Aslida lirik qahramon bir oniy his-tuyg’uning lirik badiiy ifodasi sifatida namoyon bo’ladi.
Lirik qahramon surat va siyratini kashf qilishda poetik tafsil, timsol va obraz bosh tayanchdir.
Portret yaratilgan boshqa she’rlarda aniq lirik personaj, peyzaj lirikasida tabiat va uning ko’rinishi lirik poetik obraz bo’lib kelishini ham nazardan qochirmaslik kerak.

Muhokama uchun savollar:
9.3.1. Lirik qahramon shakllarini sanang.
9.3.2. Lirik «men»ni tushuntiring.
Adabiyotlar: 8 (251-253), 11 (191-210), 50 (113-125).

7-amaliy mashg’ulot: Nazmiy asar tahlili mezonlari

Darsning maqsadi: Talalabalarda nazmiy asar tahlili mezonlari haqida bilim va malakani shakllantirish.
Identiv o’quv maqsadlari:
9.3.1. Nazmiy asar tahlili mezonlarini tasniflaydi.
9.3.2.Nazmiy asar mavzusi, falsafiy g’oyasi, zamonaviyligini Boburning «Qoldimu?» g’azali misolida tahlil qiladi.
9.3.3. Lirik qahramon masalasini to’g’ri va to’liq payqay oladi.