Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

Ta’sirning tashabbuskori
- bu shunday sherikki, unda ataylab ta’sir 
ko‘rsatish maqsadi bo‘ladi va u bu maqsadni amalga oshirish uchun barcha 
97
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather 
Fry, Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm. pp: 172.

---

172
yuqorida ta’kidlangan vositalardan foydalanadi. Agar boshliq ishi tushib, biror 
xodimni xonasiga taklif etsa, u o‘rnidan turib kutib oladi, iltifot ko‘rsatadi, xol-
axvolni xam quyuqroq so‘raydi va so‘ngra gapning asosiy qismiga o‘tadi.
Ta’sirning 
adresati
- 
ta’sir 
yo‘naltirilgan 
shaxs. 
Lekin 
tashabbuskorning suxbatga tayyorgarligi yaxshi bo‘lmasa, yoki adresat 
tajribaliroq sherik bo‘lsa, u tashabbusni o‘z qo‘liga olishi va ta’sir kuchini qayta 
egasiga qaytarishi mumkin bo‘ladi. Muloqot aniq ijtimoiy munosabatlar tizimi 
orqali belgilanadi. U ijtimoiy ahloq normalari asosida tartibga solinadi. 
Muloqotning psixologik vazifalari 
turlichadir. Ya’ni: 
informatsion vazifa - axborotni qabul qilish va uni tarqatishdir;
regulyativ vazifa - muloqotni tartibga solish va boshqalar bilan 
to`g`ri munosabatni tashkil qilishdan iborat;
signal vazifasining ko`magida katta ahamiyatga ega voqea va hodisalar 
haqidagi signalni qabul qilish va uzatish;
nazorat vazifasi - axborotni qabul qilish va tarqatish jarayoni nazorat 
qilinadi; tarbiya qilish vazifasi - muloqot orqali shaxsni shakllantirish 
jarayoni bo`lib,
nihoyat darajada muhim omil hisoblanadi.
 
✓ moddiy muloqot
deganda subyektni dolzarb ehtiyojlarni qondirish 
vositasi sifatida, ayni paytda shug`ullanayotgan faoliyatining mahsulotlari va 
predmetlarini ayirboshlash tushuniladi;
✓ kognitiv muloqot
deb shaxslarning hamkorlikdagi faoliyatida narsa va 
hodisalarni o`rganish, ma’lumotlarni bilib olish jarayonida o`zaro bilim 
almashinuviga aytiladi;
✓ konditsion muloqotda
psixologik va fiziologik holatlar 
ayirboshlanadi. Masalan, shifokor bemorning tushkun kayfiyatini ko`tarishi 
yoki aksincha, ona qizining o`ksinib yig`layotgan holatiga yig`i bilan 
munosabat bildirishi;
16
- jadval