13
KESIM
Kesim gapning markazi.
Egani topish kerak, oldin kesimni topamiz. To’ldiruvchi
qayerda ekan kesimga qarash kerak. Hol ham doim kesimning oldida.
Shuning uchun eng avval kesim o’rganiladi.
Biror muhim ishni boshlashdan oldin o’zingizni o’sha ishni qila olishingizga ruhan
moslang!
Buning uchun reja tuzing, ishni chamalang, imkoniyatingizdan kelib chiqib boshlang!
Toshkentga vodiydan
birinchi marta borganimda, yo’l juda olis ko’ringan
yonimdagilardan uch –to’rt bor
-Yetib keldikmi?
- Oz qoldi
-Yetib keldikmi?
-Oz qoldi.
Toshkentga qatnaydigan shofyorlar uchun siz-u, bizga uzoq va mashaqqatli tuyulgan yo’l
unchalik bilinmaydi. Nima uchun? Shu ishni takror-takror qilgani uchun!
Siz
ham ona tilini,adabiyotni takrorlashdan hecham zerikmang!
Kesimni o’rganamiz:
I Kesimni toping
Sizga biror bir gap beriladi. Siz gapning kesimini topishingiz kerak bo’ladi.
Hozir shunday testni davramizga
chaqirishdan oldin, bir ikki tavsiyalar beraman.
1 Kesim ko’pincha gapning oxirida keladi
2 Kesim she’riy misralarda inversiyga uchrab gapning boshida yoki o’rtasida
ham kelishi
ham mumkin.
Bunda qushlar topadi iqbol.
Bunda qushlar iqbol topadi.
3 Kesim bir so’z bilan, ikki yoki uch so’z bilan ham ifodalanishi mumkin!
Ayniqsa, KFSQ larda shunday holat uchraydi. Tergovchi ishni ko’rib chiqdi. -gapida
kesim –chiqdi –emas, ko’rib chiqdi.
4 Eng oson o’rganish –kesim shunday tanlanishi kerakki, butun gapning mazmunini
yolg’iz o’zi ochib bera olsin!
14
5 Iboralar gapda bir butun holda gap bo’lagi bo’lib keladi.
Adashtirish uchun sizga ana
shunday misollar beriladi. Iboralar nimaligini bilasiz. Iboralar leksik birlik u xuddi so’z
kabi nutqqa tayyor holda olib kiriladi, uni “so’ymaymiz “!
Test
Do'stlaringiz bilan baham: