KARAY TÜRKÇESİNİN SÖZ VARLIĞINDA OĞUZ-KIPÇAK UNSURLARINI
YANSITAN EŞ ANLAMLI KELİMELER
SYNONYMS REFLECTİNG OGHUZ-KİPCHAK ELEMENTS İN THE VOCABULARY
OF KARAİ TURKİSH
Hayal ASGARLİ
Özet: Karayca Kıpçak grubuna dahil olan, kendine has özellikleri ile birlikte Eski
Türkçe'nin bir çok unsurlarını kendinde barındıran bir Türk dilidir. Aynı zamanda Karay
Türkçesi coğrafi yakınlık sebebiyle Oğuz grubu Türk dilleri ile etkileşim içerisinde olmuştur. Bu
sebepten Karaycanın söz varlığının büyük çoğunluğu Oğuzca ve Kıpçakca kelimelerden
oluşmuştur. Diğer Türk lehçeleri gibi yabancı dillerden geçen kelimeler de Karaycanın söz
varlığında yer alır. Bir çok nedenlerden dolayı Karaycanın söz varlığına İbrani, Arap, Fars,
Slav ve başka dillerin doğrudan etkisi olmuşdur. Yaklaşık on asırlık zor bir tarihi süreçten geçen
Karayca tüm bunlara rağmen söz varlığını günümüze kadar korumayı başarmışdır.
Karay Türkçesinin söz varlığında dikkat çeken önemli konulardan biri aynı anlamlı
kelimelerin farklı sözcüklerle ifade olunmasıdır. Karayca metinlerde görülen eş anlamlı
kelimelerin büyük çoğunluğu Türk-Arap, Türk-Fars, Türk-ve diğer yabancı kökenli sözcüklerden
oluşuyor. Örneğin, siyah-qara, ceviz-qoz, qafa-baş, ağ-beyaz gibi eş anlamlı kelimelere
metinlerde sık-sık rastlanıyor. Bu kelimeler Karay dili, dini, tarihi, kültürü hakkında bilgi
edinmek için oldukça kıymetlidir. Bu makalede her iki tarafı Türkçe kökenli olan eş anlamlı
kelimeler dikkate alınmışdır. Çalışmada Oğuz ve Kıpçak grubu lehçeleri esas alınarak eş
anlamlı kelimeler karşılaştırmalı şekilde gösterilmiş, metinlerden örnekler verilmiştir.
Anahtar kelimeler: Karay Türkçesi, Oğuz grubu, Kıpçak grubu, Türk lehçeleri, söz
varlığı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
