Har qanday tilning leksikasi haqida so’z ketar ekan, uning tarixiy takomiliga nazar tashlash lozim

b) sifat turkumidagi antonimlar:
oq – qora:
“…falon хonzoda bosh ko'tardi, oq kigizga soldi, qora kigizga soldi bo'lub, betartib ovozasi qulog'larni gung va aqllarni tang qilur edi.”
Tadbirlik – tadbirsiz:
“Va, illo, bir хoni norasidani(ng) benufuz so'zi va bir bodiyanishin tadbirsiz so'zi va maslahati ilan ish o'ngiga kelmas», dedi.”;
“O'shal tarafdan bir tadbirlik, iste'dodlik odam olub kelg'il, Makka va Madinaga takya solduramiz”, degan ekan.
Past – baland:
“Taqsir, bir yarim soatda ko'rinur” deb, choy ichib o'lturganlarida yiroqdan baland-u past oq imoratlar ko'runa boshlab, “mana Jidda ko'rundi” deb, yaqin borganda yopur yiroqda langar tashlab hojilar хonni zavraqg'a solub olub so'zlashibdurlarki: “Sizlar qaydin, munda nima ishda?”


c) ravish turkumidagi antonimlar:
Tez – sekin:
“Shul holda gubernatur yonidan qilichni o'shal хon o'lturgon uyni derazasini(ng) oynasiga sekingina urdi, yoniga soldi.”;
“Aydi: “Hoy to'ram, qoching, mana yana otub kelub turubdur, bul qon Nazar panjaboshini(ng) otini qoni, tez qoching!”
Ko’p – oz:
“Quboddan ko'p mashohir shuaro chiqqan ekon.”;
“Rusiya askari bularni(ng) beparvoligidan istifoda qilib, oz askar ila ba'zilar besh yuz, ba'zilar ming miqdorda edi,…”
Avval – keyin
“Eshon, sirotdin muridlarni o'tkarsang, avval bul arqondan o'tgil”
“Olimхon favtidan keyin ikkinchi daf'a хon ko'tarilib, ulamoyi asr ittifoq etgan ekanlar.”


d) fe’l turkumidagi antonimlar:
Xursand bo’lmoq – xafa bo’lmoq.
“…xursand bo'lub, pirlarini chaqirub, izhori minnatdorlik etub aytubdurki…”;
“Hammamiz birdan хafa bo'lduk”.
Kelmoq – ketmoq:
“…andan o'tib Turkiston va Farg'ona va Movarounnahr shaharlariga kelgan ekon. Andin yana podshohligiga ketgan ekon.”