Harflar imlosi

@Ona_tili_va_adabiyot_N1

---

Kimdir seni kutsa , kimnidir sen ham sog’insang , qanday baxt bu ! (O’.Hoshimov) 
Bu qanday bedodlik , bu qanday zulm !! 
V. Qavsning qo’llanishi 
Qavs o’zbek yozuvida XIX asr oxirgi choragidan boshlab ishlatila boshlangan . Dastlab “Turkiston viloyatining 
gazeti”da 1873-yilda ishlatilgan . 
Qavs quyidagi o’rinlarda qo’llanadi : 
1. Kiritma gaplar qavsga olinadi 
O’zbekiston paxta ishlab chiqarish bo’yicha yetakchi davlatlardan biri hisoblanib (Xitoy , AQSH , Hindiston va 
Pokistondan keyin beshinchi o’rinda turadi) , eskport bo’yicha AQSHdan so’ng ikkinchi o’rinda turadi . 
2. Dramatik asarlardagi remarkalar qavsga olinadi
Xon (yolg’iz) . Shu tiriklikdan-da bezdirdilar meni (turib yuradur) Bir dushmanimning qoni qurimayin yana bittasi 
chiqib qoladur . (A.Fitrat) 
3. Olingan misollar yoki gaplarning manbasi qavsga olinadi
Ilm insonlarning madori , hayoti , rahbari , najotidur . (A.Avloniy) Jannat onalar oyog’i ostidadur . (Hadisdan) 
“Qasosli dunyo” . (“Avlodlar dovoni” romanidan) 
4. Izoh ma’nosidagi so’z yoki so’z birikmalari qavsga olinadi
Ro’za hayiti(Iyd al-Fitr) va Qurbon hayiti (Iyd al-Adha) O’zbekiston Respublikasi hududidada dam olish kuni deb 
belgilangan . 
Demokratiya yunoncha so’z bo’lib , tarjimada xalq hokimiyati (demos—xalq , kratos—hokimiyat ) ma’nosini 
bildiradi . 
5. Shaxs , o’jin-joy , asar , voqea-hodisa va shu kabilarning ikki xil varianti berilsa , ulardan biri qavsga olinadi 
“Qutadg’u bilig”(“Baxt keltiruvchi bilim”) hijriy 462 , milodiy 1069-70-yillarda yozilgan .
Shuhrat (G’ulom Olimov) atoqli o’zbek yozuvchilaridan biridir . 
Diqqat!!! Qavsdan matematikada ham keng foydalaniladi . (57+38) – 17 = ? 
[ ] ko’rinishidagi qavsdan foydalanish hollari ham ko’p uchraydi . Masalan , egalik qo’shimchasi qo’shilganda 
shah[a]ri , o’r[i]ni , sing[i]lisi so’zlaridagi “a” , “i” unlilari qoidaga ko’ra tushirib qoldiriladi . 
6. Butunning bo’laklarini , to’plamning tarkibiy qismlarini punktual ravishda sanash uchun yarim qavsdan 
foydalaniladi 
O’zbek tilida quyidagi nutq uslublari mavjud : 1) so’zlashuv uslubi ; 2) badiiy uslub; 3) ilmiy uslub ; 4) rasmiy 
uslub ; 5) publitsistik uslub . 
So’zlashuv uslubining ikki shakli mavjud : a) oddiy so’zlashuv uslubi ; b) adabiy so’zlashuv uslubi .