Ha’zirgi ku’nde kishi biznes ha’m isbilermenlikti rawajlandırıw elimizde

2. 
Biznes rejenin’ du’zilisi ha’m mazmunı 
Biznes rejenin’- du’zilisi, bo’limleri, mazmunı boyınsha qatıp qalg’an 
sheklewler joq. Ha’r qanday isbilermen, firma basshısı xızmet bag’darı ha’m 
maqsetinen kelip shıqqan halda rejenin’ bo’limlerin ko’p yamasa az qılıp du’ziwi 
mu’mkin. 
Biznes rejenin’ 

du’zilisine to’mendegi bo’limler kirgiziliwi mu’mkin: 
1. Firmanın’ imka’niyatları (qısqasha mazmunı) 
2. Firmanın’ islep shıg’arıw ha’m xızmet turleri 
3. Tovarlardı satıw ha’m xızmetler ko’rsetiw bazarları 
4. Bazardag’ı ba’sekilesiw 
5. Marketing rejesi 
6. İslep shıg’arıw rejesi 
7. Sho’lkemlestiriw jumıslarının’ rejesi 
8. Firma xızmetin huquqıy ta’miyinlew rejesi 
9. Ta’wekelshilik ha’m qa’wip-qa’terdi bahalaw 
10. Finans rejesi 
11. Finans strategiyası 
Biznes reje - bo’limlerinde ko’rsetiliwi lazım bolg’an sawallar mazmunı 
to’mendegishe: 
1. Firma imka’niyatlarının’ qısqasha mazmunı. Bul bo’lim rejenin’ basında 
keliwine qaramay, ol biznes rejenin’ en’ aqırında du’ziledi. Sebebi bul kreditor ha’m 
investorlarda firma haqqında unamlı pikir tuwdırıwı lazım.

---

50 
2. Firmanın’ islep shıg’arıw ha’m xızmetler tu’rleri rejesin du’ziwde bir qansha 
faktorlar esapqa alınadı. 
3. Tovarlardı satıw ha’m xızmetler ko’rsetiw bazarları bo’liminde isbilermen 
tovar ha’m xızmetlerdi realizatsiya qılıwdı mo’ljellep otırg’an bazarlardın’ 
jag’dayın u’yrenip, ondag’ı qarıydarlar ha’m bazar segmenti haqqında 
mag’lıwmatqa iye bolıwı kerek. Bul bo’lim isbilermenge tovarlardı qay jerde, kimge 
ha’m qanday sha’rayatta satıw jo’ninde ja’rdem beredi.
4. Bazardag’ı ba’sekilesiw bo’limi bazar konyukturasın, ondag’ı ba’sekinin’ 
jag’dayın, olardın’ taktika ham strategiyasın tallawg’a bag’ıshlang’an boladı. 
5. Marketing rejesi bo’liminde isbilermen birge islesiwshi sheriklerine ha’m 
investorlarg’a firmanın’ o’ndirislik, tovar, bazar strategiyası rejesi haqqında teren’ 
ha’m ha’r ta’repleme tu’sindiriwi lazım. Bul bo’limde tovarlardı realizatsiya qılıw 
formaları; tovarlardın’ bahasın belgilew usılları; sarıplang’an qa’rejetlerdin’ 
paydalılıq da’rejesi; reklamanı sho’lkemlestiriw ha’m t.b. ko’rsetiliwi kerek. 
6. İslep shıg’arıw rejesi bo’liminde to’mendegiler ko’rsetiledi: 

rejelestirilgen ilajlar ha’m erisilgen na’tiyjeler; 

mo’ljellengen investitsiya rejeleri; 

xojalıq xızmeti na’tiyjesi boyınsha esap-sanaqlar ha’m esap beriw. 
7. Sho’lkemlestiriw rejesinde firmanı du’ziw ha’m ondag’ı xızmetkerler 
haqqında informatsiya ha’m mag’lıwmatlar beriledi. 
8. Firma xızmetin huquqıy ta’miyinlew rejesinde to’mendegi mag’lıwmatlardı 
keltiriw kerek: sho’lkemlestirilgen ha’m dizimnen o’tkerilgen sa’ne; qay jerde ha’m 
kim ta’repinen dizimge alıng’an; du’ziwshilerdin’ hu’jjetleri; dizimge alıng’an ofis 
ma’nzili; mu’lk forması, tu’ri; aktsionerlik ja’miyeti bolsa, aktsiyalardın’ qansha 
u’lesi kimde ekenligi haqqında mag’lıwmat; ustav fondı ha’m ondag’ı aktsiya 
kapitalının’ u’lesi; shıg’arıwg’a ruxsat berilgen, satılg’an aktsiyalardın’ mug’darı 
ha’m bir aktsiyanın’ bahası; firma xızmetinin’ ma’mleket qadag’alawı astında 
bolıwı, belgilengen ta’repi; xızmet tu’rleri boyınsha litsenziya nusqası; xızmet 
tu’rleri boyınsha basqa sho’lkemler menen du’zilgen sha’rtnamalardın’ nusqası; 
firma xızmetinin’ nızamlılıg’ın ta’miyinlewshi basqa hu’jjetler; patentler; ijara 
sha’rtnaması, sawda markası ha’m belgisi ha’m t.b. 
9. Ta’wekelshilik ha’m qa’wip-qa’terdi bahalaw rejesin du’ziwden maqset 
keleshekte ju’zege keliwi mu’mkin bolg’an qa’wip-qa’ter, ta’wekelshilik ha’m 
onnan qorg’anıw jolların bayan qılıw. Bunı ko’rsetiwde isbilermen to’mendegilerge 
itibar beriwi za’ru’r: ju’zege keliwi mu’mkin bolg’an qa’wip-qa’terdin’ dizimi, 
onın’ itimallılıq da’rejesi ha’m jetkiziliwi mu’mkin bolg’an zıyandı ko’rsetiw; 

---

51 
qa’wip-qa’terdin’ aldın alıw ha’m saplastırıwdın’ ilajların ko’riw; ta’wekelshilikti, 
qa’wip-qa’terdi qamsızlandırıw bag’darlamasın usınıs etiw. 
10. Finans rejesi bo’limi bar pul qarjılarınan na’tiyjeli paydalanıw maqsetinde 
firmanı qarjı menen ta’miyinlew xızmetin rejelestiriwge bag’ıshlanadı.
11. Finans strategiyası bo’liminde jan’a firmanı sho’lkemlestiriw yamasa 
a’meldegini ken’eyttiriwdi qarjılandırıw rejesi bayan etiledi.