Hozirgi o'zbek adabiy tili

y u z 
— in so n b o sh i o ld to m o n in in g p e s h a n a d a n iy ak k ach a
b o 'lg a n q ism in in g u slu b iy b e ta ra f ifodasi.
b et 
— inson b o sh i o ld to m o n in in g p e s h a n a d a n iy a k k a c h a
b o 'lg a n q ism in in g s o ’z la sh u v u slu b ig a xos ifodasi.
K o 'rin ad ik i, b irin c h i se m e m a d a g i « u slu b iy b eta ra f» u n su ri 
ik k in c h i sem e m a d a , ik k in c h i se m e m a d a g i « so 'z la sh u v u slu b ig a xos» 
u n su ri b irin c h i se m e m a d a y o 'q .
A gar se m e m a la r a y n a n b o 'lib q o lsa, d e m a k , b u u la r tavsifida 
n o q islik m av ju d d e y ish g a to 'la a so s b o 'la d i. S em e m a m u k am m al 
ta v siflan g an d a, b u tav sifd a n o q u sh b u tiln i e n g n o zik jih a tla rig a c h a
p u x ta b ilg a n k ish i 
s o 'z q ay si le k se m a h a q id a k e ta y o tg a n lig in i
rav sh a n a n g lay d i.
H ar q a n d a y b u tu n lik b o 'la k la rd a n ta sh k il to p g a n lig i kabi,
se m e m a la r ham ta rk ib iy q ism la rd a n ib o ra t b o 'la d i. M a sa la n , lek sem a 
b u tu n lik sifa tid a n o m e m a v a s e m e m a d a n ta sh k il to p a d i.
N o m e m a b u tu n lig in i to v u sh la r h o sil q ilad i. T ilsh u n o slik d a
se m e m a n i ta sh k il e tu v c h i u n su rla r sifa tid a se m e m a la r ajratiladi.
M asalan , k ito b le k se m a si ik k i se m e m a li b o 'lib , u n in g b ir sem em asi 
« v a raq lard an tash k il to p g a n , m u q o v a la n g a n , b o sm a y o k i q o 'ly o z m a
v
h o ld a g i d av riy b o 'lm a g a n  q u v vositasi» b o 'lib , u q u y id a g i tark ib iy
q ism la rd a n iborat:
O 'q u v vositasi.
D avriy b o 'lm a g a n .
B osm a y o k i q o 'ly o z m a h o ldagi.
M u q o v alan g an .
V a ra q la rd an ta sh k il to p g a n .
S e m e m a d a b ir sem a o 'z g a ris h i b ila n u b u tu n la y b o sh q a
se m e m a g a o 'tib k e tish i m um kin. M a sa la n , y u q o rid a g i se m alard an
94

---

«davriy b o 'lm a g a n » sem asin i «davriy b o 'lg a n » sem asiga alm ashtirsak, 
u o 'z —o 'z id a n ju r n a l le k se m a sin in g sem em asig a aylanib ketadi.
L e k sem an in g sem am asin i a n iq la sh d a u p arad ig m ad o sh lari bilan 
m u n o s a b a tla rd a
tek sh irilad i. 
D eylik,