I. Kirish 1-2 II. Pedagogik o'lchovlar tizimida tekshirish usuli

4.4. Kompyuterga moslashish testi

Moslashuvchan test va uning imkoniyatlari. Moslashuvchan testning paydo bo'lishi pedagogik o'lchovlar samaradorligini oshirish istagi bilan bog'liq bo'lib, bu odatda topshiriqlar soni, vaqt, test narxining qisqarishi, shuningdek, talabalarni baholashning aniqligini oshirish bilan bog'liq edi. Moslashuvchan yondashuv test topshiriqlarini tanlash tartibini individuallashtirishga asoslanadi, bu esa o‘quvchilarning tayyorgarlik darajasiga nisbatan topshiriqlarning murakkabligini optimallashtirish orqali samarali testlarni yaratishni ta’minlaydi [6].

Vazifaning qiyinligini optimallashtirish odatda bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Agar talaba topshiriqni to'g'ri bajarsa, unga qiyinroq topshiriq beriladi. Agar topshiriq noto'g'ri bajarilgan bo'lsa, bankning osonroq vazifalariga chekinish amalga oshiriladi. Agar ketma-ket uchta vazifa bajarilmasa, jarayon to'xtaydi va maxsus usullar (ko'pincha IR T nazariyasi yordamida ) talabaning bajarilgan topshiriqlari bo'yicha ballini uning uchun maxsus tuzilgan adaptiv testga muvofiq aniqlaydi. Shunday qilib, kompyuterga moslashtirilgan taqdimotda test topshiriqlari soni va ularning qiyinligi har bir imtihon oluvchi uchun uning javoblari asosida alohida tanlanadi va individual topshiriqlar to'plami adaptiv testni tashkil qiladi. Test guruhidagi adaptiv testlar asosan turli topshiriqlardan iborat bo‘lib, topshiriqlar soni va qiyinligi bo‘yicha farqlanadi, qanchalik kuchli bo‘lsa, test guruhi o‘rtasida tayyorgarlik darajasi shunchalik ko‘p tarqaladi.
Barcha mezonlar bo'yicha o'lchovlar samaradorligini bir vaqtning o'zida oshirish mumkin emas, shuning uchun adaptiv testni tashkil qilishda bitta, eng yaxshisi, ikkita mezon birinchi o'ringa chiqadi. Misol uchun, ba'zi hollarda, moslashuvchan rejimda ekspress diagnostika bilan, eng katta e'tibor ­sinov vaqtini va taqdim etilgan topshiriqlar sonini minimallashtirishga qaratiladi, shu bilan birga, taxminlarning to'g'riligiga oid savollar orqa fonda qoladi. Boshqa hollarda, o'lchov aniqligi ustuvor bo'lishi mumkin va har bir mavzuni sinovdan o'tkazish rejalashtirilgan minimal o'lchov xatosiga erishilgunga qadar davom etadi.
Talabalarning bilim tuzilishining sifati moslashuv testining davomiyligiga sezilarli ta'sir qiladi. Odatda, aniq bilim tuzilmasi bo'lgan sub'ektlar har bir to'g'ri bajarilgan topshiriq bilan ularning tayyorgarligini baholashni aniqlab, qiyinlashadigan vazifalarni bajaradilar. Ular moslashuvchan testda oz sonli vazifalarni bajaradilar va tezda o'z vakolatlari chegarasiga etib boradilar. To'g'ri va noto'g'ri javoblarni almashinadigan noaniq bilim tuzilmasi bo'lgan talabalar qiyinchilikda o'zgarib turadigan topshiriqlarni oladilar. Sinov jarayoni kechiktiriladi, chunki vazifalarning qiyinligi oshib borishi bilan o'lchov aniqligi bosqichma-bosqich o'smaydi va qiyinchilikka moslashtirilgan vazifalar soni ko'pincha o'lchovdagidan ham ko'proq bo'ladi. Oddiy, an'anaviy test.
Moslashuvchan testning afzalliklari. Kompyuterlashtirilgan adaptiv testning muhim afzalliklari quyidagilardan iborat:

• 
  yuqori samaradorlik;
  
• 
  yuqori darajadagi maxfiylik;
  
• 
  test tezligini individuallashtirish;
  
• 
  keraksiz qiyin topshiriqlarni berish jarayonidan chetlashtirilganligi sababli zaif talabalar orasida test o'tkazish uchun yuqori motivatsiya;
  

- test ballarining intervalli shkalasidagi natijani adaptiv testda individual tanlangan topshiriqlar to'plami bo'yicha ishi tugagandan so'ng darhol har bir fanga etkazish.
Moslashuvchan test strategiyalari. Moslashuvchan testlarda test topshiriqlarini taqdim etish strategiyalari ikki bosqichli va ko'p bosqichli bo'linishi mumkin, ularga ko'ra moslashuvchan testlarni shakllantirish uchun turli texnologiyalar qo'llaniladi. Ikki bosqichli strategiya ikki bosqichni o'z ichiga oladi. Birinchi bosqichda barcha fanlarga bir xil kirish testi beriladi, uning maqsadi o'lchov o'zgaruvchisi o'qi bo'ylab o'quvchilarni oldindan farqlashni amalga oshirishdir. Ikkinchi bosqichda differentsiatsiya natijalariga ko'ra adaptiv rejim tashkil etiladi va adaptiv testlar quriladi.
Mavzular parametrlarini va test topshiriqlarining qiyinligini baholash uchun yagona intervalli shkalani ta'minlovchi IR T nazariyasini ishlab chiqish natijasida samarali adaptiv testlarni modellashtirish uchun yangi usulda topshiriq tanlash tartibini optimallashtirish mumkin bo'ldi . . Ko'p bosqichli adaptiv test strategiyalari ishlab chiqila boshlandi, ularda topshiriqlar to'plamini bajarish jarayonida har bir test mavzusi o'zining individual traektoriyasi bo'ylab harakatlanadi.
ko'p bosqichli adaptiv testlar qanday ishlab chiqilganiga qarab sobit va o'zgaruvchan tarmoqqa bo'linadi . Agar barcha fanlar uchun qiyinchilik o'qida sobit joylashuvi bilan bir xil vazifalar to'plami qo'llanilsa, lekin har bir talaba keyingi topshiriqning natijalariga qarab individual tarzda topshiriqlar to'plami bo'ylab harakat qilsa, unda moslashuvchan test strategiyasi belgilanadi. - shoxlanish .
Vazifalar to'plamidagi qiyinchilik bo'yicha topshiriqlar odatda bir-biridan teng masofada joylashtiriladi yoki qiyinlikning ortishiga qarab pasayish bosqichi tanlanadi, bu sizga test tezligini test mavzusiga moslashtirishga imkon beradi, chunki topshiriqlar bo'yicha tugatsa, u charchaydi va test topshiriqlarini bajarish uchun motivatsiyani pasaytiradi.
Moslashuvchan testning o'zgaruvchan tarmoqli strategiyasi test sub'ektining adaptiv testning oldingi topshirig'ini bajarishi natijalariga ko'ra keyingi vazifaning optimal qiyinligini bashorat qiluvchi ma'lum algoritmlarga muvofiq to'g'ridan-to'g'ri bankdan topshiriqlarni tanlashni o'z ichiga oladi . Shunday qilib, individual topshiriqlardan bosqichma-bosqich adaptiv test olinadi. Bu nafaqat qiyinchilikni, balki moslashuvchan testning ikkita qo'shni topshirig'ining qiyinchiliklaridagi farq bilan belgilanadigan qadamni ham o'zgartiradi. Moslashuvchan testning o'zgaruvchan tarmoqli strategiyasining o'ziga xos xususiyati keyingi test topshirig'i har bir bajarilgandan so'ng amalga oshiriladigan sub'ektning tayyorgarlik darajasini bosqichma-bosqich qayta baholashdir .­
Moslashuvchan testga kirish va chiqish. Moslashuvchan testlarni kiritish uchun dastlabki hisob-kitoblarni tanlash strategiya turiga va moslashuvchan testlarni yaratishda mavjud texnologik imkoniyatlarga qarab turli yo'llar bilan amalga oshiriladi. Dastlabki ballarni aniqlash usullaridan biri moslashuvchan test boshlanishidan oldin sub'ektlarga kirish testini berishga asoslanadi. Oldindan test odatda qiyinchilik bo'yicha o'lchov o'zgaruvchisi o'qi bo'yicha o'quvchilarning test namunasining kutilayotgan joylashuvining butun diapazonini qamrab oluvchi turli xil bo'limlardan 5-10 ta topshiriqni o'z ichiga oladi.
Sinov rejimidan chiqish uchun vaqt yoki vazifalar soniga cheklovlar qo'yiladi yoki rejalashtirilgan o'lchov aniqligi bilan belgilanadi.
Adaptiv testda ishonchlilik, haqiqiylik va test uzunligi. An'anaviy test sinovlarida bo'lgani kabi, adaptiv testlarda ham topshiriqlarni tanlash testning o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi. Qiyinchilikni optimallashtirish orqali faqat har bir bo'lim uchun taqdim etilgan topshiriqlar sonini kamaytirish va shu bilan birga har bir test mavzusi uchun mazmunli test rejasini saqlash mumkin. Shunday qilib, moslashuvchan test, vazifalarni taqdim etish strategiyasidan va ularning sonidan qat'i nazar, har bir yaratilgan adaptiv testning yuqori mazmunli haqiqiyligini ta'minlashi kerak.
Moslashuvchan testning ishonchliligi omillarning kombinatsiyasiga bog'liq. Ularga quyidagilar kiradi: topshiriqlar soni, adaptiv testni yaratishda bank vazifalarini tanlash chastotasi ustidan tizimli nazorat mavjudligi. Ishonchlilikka o'lchovlar sifati va kirish nazorati sifati bilan bog'liq bo'lgan test topshiriqlari bankining xususiyatlari ham ta'sir qiladi.