I kirish: II. Asosiy qism: 1-bob: fizika o`qitishning amaliy yo`nalishlari

2.2. Umumiy fizikadan laboratoriya mashg'ulotlari.

Bo'lajak fizika o'qituvchilarini tavyorlashda fundamental va kasbiy ahamiyatga ega bo'lgan fanlarning o'qitilishiga alohida e’tibor qaratish muhim hisoblanadi, ana

shulardan biri umumiy fizika kursidir. Mazkur kurs, talabalarni fizikaning turli sohalari bo'yicha nazariy tayyorlashni ta'minlashi, ulami ilmiy bilishning empirik metodlari bilan qurollantirishi, hozirgi axborotlar oqimi kundankunga o'sayotgan davrda ishlashga tayyorlaydi. Shundan kelib chiqib. fizikadan doimiy takomillashtirib turiladigan barcha o'quv mashg'ulotlarini, ya’ni ma’ruza seminar, masalalar yechish va laboratoriya mashg'ulotlarini o'tkazish metodikasiga kerakli talablar qo'yiladi. Ayniqsa. bu talablar ilmiytexnik taraqqiyot bilan bog'liq tarzda jihozlari o'zgarib turadigan laboratoriya praktikumi mazmunigategishlidir, chunki fizika - eksperimental fan. Talabalar, o'quv materialini, asosan, auditoriya mashg'ulotlarida o'zlashtiradilar. Shuning uchun, auditoriya mashg'ulotlariga katta e’tibor berish, mashg'ulotlar samaradorligini yanada oshirish, talab qilinadi. Bunga, o'quv jarayonida o'qitishning zamonaviy texnik vositalarini qo'llash, ko'rgazmaliqurollardan, namoyish materiallardan foydalanish orqali erishish mumkin.

Laboratoriya ishlarini talab darajasida tashkillashtirish va o'tkazish, o'qitish

jarayonini yaxshilashda, mashg'ulotlar samaradorligini oshirishda muhim o'rin tutadi. Ma’lumki, fizika tabiat hodisalarini o'rganadi, bulardan esa, ishlab chiqarishning samaradorligini oshirishda, fail va texnika yutuqiarini xalq xo'jaligining turli sohalariga qoilashda, keng foydalaniladi. Fizikani o'rganishda laboratoriya mashg'ulotlaridatalabalar: o‘z bilimlarinioshirishlari, olgan nazariy bilimlarini mustahkamlashlari, fizikanining asosiy tushimchalari va qonunlarini chuqurroq tushunish va anglab olishga erishishlari, asbob va qurilmalar, o'lchov asboblari bilan ishlash malakalariga ega bo'lishlari va tajriba natijalarini ishlab chiqishni o'iganishlari lozim. Laboratoriya ishlarini bajarishga talaba oidindan tayyorgarlik ko'rishi, buning uchun u ishning tavsifi bilan tanishib. qisqaeha yozishi hamda ishni bajarishda foydalaniladigan adabiyotlar bilan tanishishi kerak.

Fizik praktikumda laboratoriya ishlarini tashkil qilish va uni o'tkazish

metodikasiga quyidagieha didaktik talablar qo'yiladi:

• laboratoriya ishlarini muvaftaqiyatli bajarish, fizika o'quv laboratoriyasining moddiy-texnik bazasi ta’minlanganiga bog'liq. Zamon talablarining o'zgarishi hisobiga praktikum ning mazmuni, tuzilishi va texnik jihozlanishini o'zgartirib turish, ya’ni zamonaviy asboblar va jihozlar bilan almashtirish;

• laboratoriya ishi mavzusini tanlashda. talabalarning ma’ruzadagi nisbatan qiyin mavzu va bolimlarni chuqur o‘rganishlari va nazariyani ainaliyotga tatbiq etish malakalarini egallashlarini maqsad qilib, mutaxassislik yo‘nalishini hisobga olish;

• fizik praktikumni o’tkazishda, laboratoriya mavzusi va uni mashg’ulotga tayyorlash bo'yicha quyidagi ishlami amalga oshirish zarur;

- laboratoriya ishlarining mavzularini optimal tanlash va uni o'tilgan materialga mos ravishda qismlarga ajratish;

- laboratoriya xonasida har bir ish uchun alohida joy ajratish va uni jihozlash;

- yuqori malakali o ’qituvchilar tayyorlash tizimi. fizik praktikumni tashkil qilishda eksperiment o‘tkazish madaniyatiga rioya qilishni, ya’ni ishchi o’rinni qulay va xonani yoritilganlik darajasi yetarli boiishini. tajribaga salbiy ta'sir ko’rsatuvchi omillaming bolmasligirii, ishni zamonaviy texnika bilan ta'miniashni va texnika xavtsizligiga rioya qilishni;

- tadqiqot ishlarini bajarilishini o‘zaro aioqadorligini ta'minlash uchun laboratoriya ishlarining izchilligini hisobga olishni;

- laboratoriya ishlarini ongli tarzda bajarish uchun metodik ko’rsatmalar ishlab chiqishni amalga oshirish lozim. Fizik praktikum ishlarining umumiy xususiyatlariga qarab, ularni quyidagi ko‘rinishlarga ajratish mumkin: