I kirish II. Asosiy qism: Ruxning olinish usullari, tarixi, ishlatilishi
Download 146.52 Kb.
|
2 guruh elementlari (2)
Fizik va kimyoviy xossalari
Kadmiyning kimyoviy belgisi “Cd” dir. Uning atom raqami 48, vazni esa 112,41. Bu davriy tizimning 2-B guruhidagi metall element. Uning erish nuqtasi 321 °C, qaynash harorati 767 °C. Uning zichligi 8,65 g/cm³. Kumush oq va mavimsi rangga ega, tamsiz va hidsiz. Bu pichoq bilan chizish uchun etarlicha yumshoq oraliq metallidir. Uning kristall tuzilishi olti burchakli. Bu kimyoviy xususiyatlar bo’yicha rux va simob o’rtasidagi o’xshashliklarni ko’rsatadi. Ba’zi birikmalar fosforesans va lyuminestsentsiya xususiyatlarini ko’rsatadi. U ishqalanish va oksidlanishga yuqori qarshilikka va yuqori elektrmanfiylikga ega. Uning birikmalarida “2+” qiymatga ega. Havoda qizdirilsa, u qizil alanga bilan yonadi va quyuq tutun va kadmiy peroksid hosil qiladi. Nam havoda asta oksidlanadi. Oksid qatlami metallni to’liq qoplaydi. Uning bug’lari monatomik va to’q sariq rangga ega. U asoslarda erimaydi. U kislotalar bilan tezda reaksiyaga kirishadi va tuzlar hosil qiladi. Ba’zi sulfatlar bilan qo’sh tuzlar hosil qiladi. Xlorid, nitrat va sulfat tuzlari suvda eriydi. Kadmiy sulfidi suvda erimaydi. Arsenat, fosfat, ferrotsianid va oksalat tuzlari ham suvda erimaydi. Ushbu tuzlar amin kompleksi beradigan ammiak bilan eriydi. Galogenlar issiqda kadmiy bilan birikmalar hosil qilishi mumkin. Ammo kadmiy vodorod va azot bilan birikmaydi. Uni tabiatda sof holda topish mumkin emas. Odatda minerallarda rux bilan bo’lgan birikmalarda mavjud. Asosiy kadmiy minerallari mavjud emasligiga qaramay, grinokit (CdS) deb nomlangan rux sulfidli mineral tarkibida kadmiy miqdori 0,5 dan 2 foizgacha. Shuningdek, u oz miqdorda sfalerit mineralida uchraydi. Uni qo’rg’oshin va mis minerallarida rux bilan birga topish mumkin. U ruda metallarni ishlab chiqarish jarayonida yon mahsulot sifatida olinadi. Kadmiy oksidi yuqori toza kadmiyni olish uchun ishlatiladi. U tabiatda 8 ta barqaror izotoplar aralashmasi sifatida mavjud. Ushbu izotoplardan Kadmiy-113 va Kadmiy-116 izotoplari radioaktivdir. Uning izotoplari yaxshi neytron yutuvchilardir. Download 146.52 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling