I qism. Mexanika asoslari. Kinematika asoslari

Bosim birlik yuzaga ta’sir etuvchi kuch bilan o’lchanadi.
(3)
Bosim Paskallarda o’lchanadi. Shuningdek uning sistemaga kirmaydigan o’lchov birligi mm simob ustuni ham ishlatiladi.
1 mm simob ustuni = 133 Pa
Fizikada T=273K (t=0⁰C) va P=101325 Pa (760 mm sim. us.)bo’lsa normal sharoit deyiladi. Agar T=const bo’lsa izotermik, P=const bo’lsa izobarik, v=const bo’lsa izoxorik jarayon deyiladi.

Molekulalari o’rtasida o’zaro ta’sir bo’lmaydigan hamda ularning xususiy hajmlari e’tiborga olinmaydigan gazga ideal gaz deyiladi.

Endi ideal gaz qonunlarini qarab chiqamiz.

Boyl – Mariott qonuni.

Izotermik gaz jarayonlarining ingliz olimi Boyl va fransuz olimi Mariott bir – biridan mustaqil ravishda o’rganib, quyidagi qonunni yaratdi.

Berilgan massali gaz uchun o’zgarmas temperaturada gazning bosimi uning hajmiga teskari proporsional.



11 - rasm


(1)
yoki

(2)
bundan PV=Const, agar T=Const bo’lsa.

Gey – Lyussak qonuni.

Berilgan massali gaz uchun o’zgarmas bosimda gazning hajmi temperatura o’zgarishi bilan chiziqli o’zgaradi:

(3)
bu yerda α-gazning hajm kengayishi koeffisienti. Aksariyat hollarda bo’lgani (3) dan quyidagini hosil qilishi mumkin.
(4)
Demak bosim o’zgarmas bo’lganda, ideal gazning hajmi temperaturaga to’g’ri proporsional (a-rasm).