Ибрайым юсупов үмит жағасы

ОШАҚ БАСЫ СӨЗЛЕРДЕН 
Ерли-зайыптың урысы —
Жаўмаған булытың қурысы.
Жаўып-жаўып басылар. 
Күн жадырап ашылар.
* * * 
Қатынға сыр айтпаўшы еркек, 
Бул дуньяда жоқ яки сийрек. 
* * *
Бер пардоздың сазайын,
Театрға барғанша.
Мен бир қосық жазайын,
Сен кийинип алғанша. 
Еле де сәл туратур,
Адамлар қайтып киятыр.
Тарқаса керек театр,
Сен кийинип алғанша... 
1983-жыл. 
МӘҢГИ БУЛАҚ 
 
(Абиҳаят) 
Әпсанаўый-фантлстикалық поэма 
 
ҚАТНАСЫЎШЫЛАР: 
Искендер патша—(Александр Македонский) 
—жәҳәнгер шаҳ.
Әрасту (Аристотель)—әййемги уллы грек алымы.
Асқар—тас қашап мусин соғыўшы скульптор жигит.

---

49
Ғарры аңшы — Асқардын атасы.
Птоломей — Искендер патшанын әскер басысы.
Онесия — Аязханның қызы, Асқардың қалыңлығы.
Онесия - 2 — Онесияның шаўлығынан туўған қуўлық 
қызы.
Сүләймен патшаның қуў геллеси, мәңги суў 
излеўшилер, негр баласы, гидрологлар, психиатр 
врачлар, академик, юрист, гид, дийханлар, ойыншы 
қызлар, са рай адамлары ҳәм тағы басқалар. 
Ўақыялар бизин эрамыздан илгерги 300-жылларда ҳәм 
бизиң эрамыздың 3000-жылларында өтеди. 
ГӨҲИҚАП ТАЎЫНДАҒЫ ГЕЎГИМ 
Ҳүрейли мунарланған таў етегине ымырт түскен. 
Таў басында қорғанша қала, дәрья ағып тур. Атасын 
арқалап Асқар киятырыпты. 
Асқар 
Инсап деген кетти бул адамлардан!
Мына ғарры бүгин жүз жасқа толды.
Жүз мәртебе әтшөк даўысын еситти.
Жүз мәртебе мына Огуз дәрьяда
Муз түсип, қызыл суў аққанын көрди.
Ол да аздай еле жасай бережақ,
Балларының көргенин де көрежақ... 
Эй ғарры, бир отырсаңә дурыслап,
Ғыйқылдата бермесеңә алқымды!
Шешесиниң арқасында жатқандай,
Жатыўын қара сағийрадай тамсанып.
Уҳ, шаршадым. Түс қәнекей, атажан,
Мына таста дем алайық азырақ. 
 

---

50
(Тасқа отырысади. Асқар шақмақ тас шағып, от 
жағады). 
Ғарры 
Аҳ-ҳоо! Қуяш тәңирим яр болғай өзи,
Бәракалла, ақлық балам Асқаржан! 
Отырсаң мәйли отырайык... Аа, бирақ,
Биз қаяққа баратырмыз иңирде? 
Асқар 
Уай-ўой! Жанға тийди тап мына ғарры.
Жол бойына айттым буған жети ирет.
Он қулақтан айтылған сөз самалдай
Шеп қулақтан шығып кетер гүўилдеп. 
 
(Қарсысындағы, тасқа шала тутып, жазыўди оқыйды.) 
Сен мына тастағы жазыўға қара,
Мен оқып берейин, тыңла, атажан! 
Ғарры 
Қәне оқы! Сени Афрасиябқа
Арбалы апарып оқытқаныма
Бир ырза болайын. Оқы, ақлығым! 
Асқар 
Пәлен замандағы пәленкес патша,
Бул тасқа былай деп пәрман шегипти:
"Кимниң қуўлық тиси қайтадан шықса,
Ким жүз жыл жасаса—өмири зыяда,
Атасының ҳаққы жоқ бул дүньяда.

---

51
Ол кисини улы яки ақлығы
Гөҳиқапта Әжел ойпатлығына,
Арқалап апарып таслаўы лазым.
Ким бул пәрманымды бәржай етпесе,
Өзи—өлимдаруў, малы—патшалық."
Әне, сыйына бер Қуяш тәңириңе.
Баратқандай кемпириңниң қына тойына,
Пәрўайың пәлек сениң, атажан... 
Ғарры 
Ҳаў, Асқаржан! Кемпири түспегир,
Байласа болар еди-аў бизиң ешекти.
Арқанлаўлы жерде қалды-аў, жаныўар... 
Асқар 
Паҳ, айтты дә; өзин яки кемпирин
Қоя берип, қайғырады ешегин.
Өлерде де адамға дүнья-мал жақын... 
 
(ғарры қатты күледи) 
Ҳаў-ҳаў, есин жоғалтқан ба бул ғарры?
Мен ғой, жандай көрген ақлығы Асқар,
Сүйеги сипсе болған пәленкес патшаның
Дәстүр болып қалған нәлетий пәрманын
Илажсыздан атқарыўға бел байлап,
Шықтым үйден өз атамды арқалап,
Апарып таслаў ушын әжел ойпатына.
Ал сен нениң мәслигине күлесең?...