Ibtido (tavrotning birinchi kitobi) Kirish

1:26 …yer yuzidagi chorva hamda jamiki yovvoyi hayvonlar… — qadimiy suryoniycha 
tarjimadan. Ibroniycha matnda …chorva, butun yer yuzi…. 
2:4 Osmon bilan yer — 1:1 izohiga qarang. 
2:6 …suv chiqib… — yoki …bug‘ ko‘tarilib…. 
2:7 odam — ibroniycha matndagi odam (adam) va tuproq (adama) so‘zlari 
ohangdoshdir. 
2:12 marvarid — yoki xushbo‘y yelim. 
2:13 Kush — ibroniycha matnda Kush so‘zi odatda Misrdan janubda joylashgan yerlarni 
bildiradi. Bu yerlar hozirgi Sudan va Efiopiya mamlakatlarining bir qismini o‘z ichiga 
olgan edi. Biroq bu oyatda hozirgi Eronning g‘arbidagi yerlar nazarda tutilgan bo‘lishi 
mumkin. 
2:23 …Xotin…erkakdan… — ibroniycha matndagi xotin (isha) va erkak (ish) so‘zlari 

---

Ibtido
76 
ohangdoshdir. 
3:5 Xudo — yoki xudolar yoxud ilohiy mavjudotlar. 
3:18 qushqo‘nmas — mayda tikanli yovvoyi o‘t. 
3:20 Odam Ato — ibroniycha matnda odam. Ibroniycha matnda odam va Odam Ato 
uchun bir so‘z ishlatilgan. Bu oyatdan boshlab matnda bu so‘z Odam Atoga nisbatan 
ishlatilganda ism sifatida tarjima qilingan. 
3:20 Momo Havo — bu ism ibroniychadagi tiriklar so‘ziga ohangdosh. Mazkur oyatda 
shu ibroniycha tiriklar so‘zi insonlar deb tarjima qilingan. 
3:24 karublar — qanotli samoviy mavjudotlar. To‘liqroq ma’lumotga ega bo‘lish uchun 
lug‘atdagi KARUB, KARUBLAR so‘ziga qarang. 
4:1 Qobil — bu ism ibroniychadagi ega bo‘lmoq so‘ziga ohangdosh. 
4:7 …seni qabul qilmasmidim?! — yoki …nazringni qabul qilmasmidim?! yoxud …xursand 
bo‘lmasmiding?! 
4:8 Qobil ukasi Hobilga: “Yur, dalaga boramiz”, deb taklif qildi — qadimiy yunoncha, 
suryoniycha va lotincha tarjimalardan. Ibroniycha matnda Qobil ukasi Hobil bilan 
gaplashdi.