Ii bob: omonatdorlik

*** 
Ko‘milgan oltin 
Bir kishi odamlarning biridan uy sotib olib unda yashay boshladi. 
Kunlardan bir kun uyida chuqur qazigan edi oltinga to‘la ko‘za topib oldi. 
Bundan hayratlanib, boshi qotdi. O‘ziga o‘zi: «Endi bunday katta xazinani 
nima qilaman?» – dedi. 
Shu onda uyni sotgan kishini esladi. Qo‘lidagi ko‘za bilan oldiga 
shoshilib bordi. Unga: «Ey birodar, bu ko‘zani menga sotgan uyingizdan 
topib oldim» – dedi. 
Haligi kishi: «Men sizga uyni ichidagi narsalari bilan birga sotganman. 
Bu oltin ham sizning haqingiz» – dedi. Ular uchinchi odam oldilaridan 
o‘tgunga qadar bahslashib turaverdilar. Keyin u odamdan ikkalasi 
3

---

Axloq qissalari
قﻼﺧﻷا ﰲ ﺺﺼﻗ
o‘rtasida hukm chiqarishini so‘rashdi. U: «Sizlarning farzandlaringiz 
bormi?» – dedi. 
Birinchi odam o‘g‘li, ikkinchisi esa qizi borligini aytdi. Haligi kishi 
ularga farzandlarini nikohlab, mana shu oltindan ularga berishlarini taklif 
qildi. 
Ular bunga rozi bo‘lishdi va bir-birlariga rahmat aytishdi. 
Bu qissa Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarga rivoyat qilib 
bergan hadisi shariflaridan biridir. 
*** 
Noyob omonat 
Bir savdogar bir qancha ishchilarni qo‘l ostida ishlashi uchun yolladi. 
Ular ishlarini tugatach savdogar har biriga haqlarini berdi, ammo bir 
odam o‘z haqini olmasdan ketib qoldi. Savdogar uning haqini olib 
foydalandi, natijada juda ko‘p mollarga ega bo‘ldi. 
Bir muddat o‘tgach haligi kishi kelib, haqini talab qildi. Shunda 
savdogar tuya, mol va qo‘ylardan iborat podaga ishora qilib: «Bularning 
hammasi seniki» – dedi. 
Haligi kishi ularni olib, xursand holda qaytib ketdi. 
Kunlarning birida haligi savdogar ikkita do‘sti bilan safar qilib, 
sahroga bordi. So‘ng ular dam olish uchun bir g‘orga kirdilar. Shunda 
4

---

Axloq qissalari
قﻼﺧﻷا ﰲ ﺺﺼﻗ
birdan xarsangtosh tushib, g‘orning og‘zini berkitib qo‘ydi. Ular g‘ordan 
chiqa olmay qattiq g‘amga botdilar. 
Shu payt ularning biri barcha o‘zining eng afzal amali bilan Allohga 
duo qilishni maslahat berdi. 
Savdogarning ikki do‘sti o‘zining eng yaxshi amallari bilan duo 
qilishgan edi, xarsangtosh biroz yorildi, lekin baribir g‘ordan chiqib keta 
olmadilar. Savdogarning navbati kelganda, u haligi haqdor kishiga qilgan 
ishini eslab duo qildi. Shunda g‘or og‘zi ochilib, ular chiqib ketdilar. 
Bu qissa ham Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarga hikoya 
qilib bergan hadisi shariflaridandir.