Ижтимоий педагогика


Тарбиянинг табиат билан уйгунлиги тамойили


Download 3.57 Mb.
bet31/107
Sana03.06.2024
Hajmi3.57 Mb.
#1899126
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   107
Bog'liq
Ijtimoiy pedagogika (Nodira Egamberdiyeva)

Тарбиянинг табиат билан уйгунлиги тамойили. Тарбиянинг табиат билан уйгунлиги хакидаги гоя антик даврларда пайдо
булган ва бизгача Демокрит, Афлотун, Арасту асарлари оркдли етиб келган.
Тарбиянинг табиат билан уйгунлиги хак,идаги тамойилни XVII асрда Ян Амос Коменский таърифлаган ва у XVIII — XIX асрларда педагогикада кенг ривожланган.
XX асрда табиат ва инсон хакидаги фанларнинг ривожланиши тарбиянинг табиат билан уйгунлиги тамойилини анча бойитди. Бунда рус олими В. И. Вернадский томонидан ноосфера хакддаги таълимотнинг яратилиши хам му\им роль уйнади.
Ноосфера — ривожланишнинг шундай боск,ичини акс этадиган тушунчаки, у боскичда инсоннинг онгли фаолияти глобал муаммоларнинг пайдо булиши ва хал этилишига таъсир К.ИЛЗДИ.
Тарбиянинг табиат билан уйгунлиги тамойили табиий ва ижтимоий жараёнларнинг узаро алокдсини илмий тушунишни, инсон ва табиат тарак,к,иёти ривожланишнинг умумий крнунларига мос келишини, инсоннинг ёши ва жинсини хисобга олган холда тарбиялашни, шунингдек, уни уз ривожланишига узини жавобгар этиб тарбиялашни ва ноосферанинг келажакдаги тарак,к,иётини шакллантириш учун масъул эканлигини назарда тутади. Юкрридагиларга асосланган холда, тарбиянинг табиат билан уйгунлиги тамойилига кура, инсон:

  • узини борликнинг бир булаги, деб хис килишини;

  • руй бераётган планетар жараёнларни ва ундаги мавжуд глобал муаммоларни тушунишини;

  • узида ноосфера учун масъулиятни хис килишини;

— узини ноосферами яратган субъект сифатида билиши хамда табиат, планета ва биосферага нисбатан ижобий муносабатни шакллантирилиши кераклигини кузда тутади.
Тарбиянинг маданиятга мувофицлик тамойили. Тарбия маданийлашувинингзарурияти гояси инглиз педагоги Жон Лок (XVIII аср), француз мутафаккири КДод Гельвеций (XVIII аср) ва швецариялик педагог Иоганн Песталоцци асарларида уз аксини топтан.
XIX асрда немис педагоги Фридрих Дистервергтомонидан берилган таърифга кура, тарбиянинг маданиятга мувофикдик тамойили маданиятнинг умуминсоний кддриятлар асосланиши, у ёки бу миллий маданиятларнинг кддриятларига ва меъёрларга мос равишда бунёд этилишини назарда тутади.
Тарбиянинг маданиятга мувофикдик тамойили уз олдига
101
болалар ва усмирларга халкхамда жамият маданиятининг турли йуналишлари, уларнинг узига хос хусусиятларини ургатишни мацсад килиб к^яди. Бунда маданиятнинг маиший, жисмоний. маънавий, акулий, моддий, иктисодий, сиёсий, ахлокий йуналишлари назарда тугилади.
Тарбиянинг маданийлашув тамойилининг амалга оширилиши умуминсоний тавсифдаги маданий кддриятларнинг турли жамиятларда фаркданиши сабабли кийинчиликларга дуч келмокда. Бизнинг давлатимизда ша\ар ва хишлок, ахолиси уртасида, шахарда эса турли ижтимоий-касбий гурухлар орасида фаркдар мавжуд. Шу билан бир вакдда турли маданият ва субмаданиятлардаги кддриятлар уртасидаги мувозанатни сакдаш тарбия самарадорлигининг асосий шартларидан биридир.

Download 3.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling