Ijtimoiy- iqtisodiy fanlar

O`quv topshiriqlari

1-guruh
1. Yangi ishni boshlamoqchi bo`lib, biznesmen unga o`zining 500 ming p.b.dagi kapitalini quydi. Agar u bu mablag’ni bankdan olganda edi, bankka yillik 12% ҳisobidan to`lashi kerak bo`lar edi.
Bir yil faoliyat yuritgandan so`ng, biznesmen o`z daromadini ҳisoblayotganda u umumiy tushumdan aniqbo`lmagan (neyavnie) xarajatlarni chiqarib tashlaydi. Ular qaysi xarajatlar?
2. Dastlab «Kelajak tongi» korxonasida urtacha doimiy xarajat urtacha umumiy xarajatlarning 30 % ni tashkil kilar edi. Ishlab chikarishning xarajatlariga kura foydaliligi (rentabelligi) esa
40 % teng edi. Inflyatsiya jarayoni natijasida urtacha doimiy xarajatlar 10 %, urtacha uzgaruvchan xarajatlar esa 20 % usdi. Agar korxona maxsulot narxini 17 % ga oshirsa, xarajatlarga ko’ra ishlab chiqarish rentabelligi nima teng bo’ladi?

2-guruh
1. Xom ashyo uchun qilingan xarajatlar uzgaruvchan xarajatlarning 40 % ini tashkil qiladi. Bitta maxsulot xisobida xom ashyoga ketgan xarajat 130 % ga oshganidan keyin «Dilnoza» savdo ishlab chikarish korxonasi ishlb chikarish xajmini uzgartirdi. Bunda boshka urtacha uzgaruvchan va doimiy xarajatlar uzgarmaydi, urtacha umumiy xarajatlar esa 233 sumga ortdi. Agar bu uzgarishgacha bitta maxsulotga ketgan urtacha umumiy xarajat 500 sum, urtacha doimiy xarajat esa 100 so’mga teng bulsa, firma ishlab chiqarish xajmini necha foizga uzgartiradi?
2. Yil boshida «B» korxonada maxsulot ishlab chiqarishning urtacha doimiy xarajatlari 180 sum/donani tashkil kilar edi. Yilning oxirida esa maxsulot ishlab chiqarish 20 %ga qisqartirildi, doimiy xarajatlar avvalgicha qoldi, urtacha uzgaruvchan xarajatlar 5 % ga oshdi, urtacha umumiy xarajatlar esa 60 sum/donaga uzgardi. Yil oxirida «B» korxonada urtacha uzgaruvchan xarajatlar nima teng buladi?

3-guruh
1. O’tgan yili «A» korxonada doimiy xarajatlar umumiy xarajatlarning 25 %ini tashkil qilar edi. Bu yil esa o’rtacha o’zgaruvchan xarajatlar 20 %, urtacha umumiy xarajatlar esa 10 % ga ortdi. Doimiy va o’zgaruvchan xarajatlar nisbati o‘zgarmaydi. Urtacha doimiy xarajatlar qanday va qancha foizga uzgargan.


2. A va B - bular firmani ikkita bo’limidir. A bo’limi «A» markali tovarni quyidagi iqtisodiy tavsifnomalar bilan ishlab chiqaradi: tugri moddiy xarajatlar - 6 ming sum; ish xaki - 4 ming sum; doimiy xarajatlar - 2 ming sum; jami - 12 ming sum. «A» markali tovari sof rakobat sharoitida sotilayapti: bozor narxi 16 ming sumga teng. Bundan tashqari bu maxsulot B bo’limda sotilayapti. Bozorda sotish xarajatlari bitta mashsulotga 2 ming sum razmerini talab etadi. «A» markali mashsulotga umumiy talab juda yuqori bulgan sharoitda va A bo’limining ishlab chiqarish quvvati to’liq yuklangani xolda, A bo’limi «A» markali mashsulotini qanday narx biyicha B bo’limiga sotish kerak?