Имо-ишора ва дактилология нутқи


Тилнинг асосий функциялари ва таркибий кисмларининг бузилиши


Download 311.44 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/9
Sana16.04.2023
Hajmi311.44 Kb.
#1360282
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Дактиль имо-ишора

 
Тилнинг асосий функциялари ва таркибий кисмларининг бузилиши. 
 
Кар болалар нуткини шаклланиши хакидаги масалалар И.М.Соловьев, Ф.Ф.Рау, 
Ж.И.Шиф, С.А.Зыкова, Т.В.Розанова, А.Г.Морозова, Р.М.Боскис ва бошкалар 
ишларида тулик ва хар томонлама очиб берилган. Куйида биз уларнинг 
тажрибаларига таяниб, у ишлардаги материаллардан фойдааланамиз.
Кар болалар нуткини ривожланишининг хусусиятлари ва спецификасини тугри 
тушуниш учун нормал ривожланаетган боланинг нуткини шакилланиши ва
ривожланишининг баъзи бир умумий психологик конуниятларини билишимиз 
шартдир. 


Бундан ташкари бузилган нуткни шаклланишида педагогик жараенни тугри 
ташкил этиш учун яна тил, унинг функциялари, таркибий кисмларини 
шаклланиши ва ривожланишини тарихий конуниятларини хам билишимиз 
зарурдир. 
Тил – тнсонлар орасидаги алока воситасидир. Нутк – бу алока жараенидир.
Нормал, тулик ва соглом нутк инсон ва жамият хаетида алохида ахамиятга эга. 
Тил ердамида инсонлар олдинги тажрибаларини кейинги авлодга етказиб 
берадилар. Шунингдек тил ва нутк бизни ураб турган дунени билиш куроли булиб 
хизмат килади. 
Нормал ривожланаетган боланинг аклий ривожланиши нуткга таянган холда 
ривожланади. Кичкина бола нуткни эгаллаб бориб, нутк жараенида уни ураб 
турган предмет хусусиятлари хакида куп нарса билиб олади. У доимо 
атрофдагиларга савол беради ва ва уларга жавоб олган холда катталар 
тажрибасини узлаштира боради. Нутк жараенини ва тафаккурни ривожланиши 2-3 
ешдан бошлаб усиб боради. 
Нутк теварок билан чамбарчас богликдир. Бизнинг фикрларимиз тил асосида 
пайдо булади ва шаклланади. Бу кар болаларда кандай кечади? Деган савол 
тугилади. Улар тафаккурининг бошлангич асоси булиб тил эмас, балки конкрет 
кургазмали образлар хизмат килади. Бу образлар (куриш, сезиш, тер туйиш ва 
хок.) сакланган хиссий органлар ердамида юзага келади. Шунинг учун нуткга эга 
булмаган каралар тафаккури узининг образли, кургазмали ва конкретлилиги билан 
ажралиб туради. 

Download 311.44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling