Inersiya momenti

3.Mexanik ish va quvvat.
Biz o‘zimizni o‘rab olgan sharoitda bir-biriga qandaydir kuchlar bilan ta’sirqilayotgan jismlarga duch kelamiz. Masalan, yurib ketayotgan aravachaga ishqalanishkuchi, yuqoriga ko‘tarilayotgan yukka og‘irlik kuchi, cho‘zilayotgan prujinagaelastiklik kuchi ta’sir etadi. Binobarin, kuch qo‘yib biz aravachani yurgizamiz, yukniko‘taramiz, prujinani cho‘zib uchlarini siljitamiz. Bu misollardan ko‘rinadiki,jismlarning ko‘chishi kuchlarning ta’siri ostidagina sodir bo‘ladi. Bunday tabiiyravishda kuchlarning jismlar ko‘chishi bilan bog‘liq bo‘lgan ta’sirini harakterlashzaruriyati kelib chiqadi. Mexanikada bunday harakteristika sifatida ish deb ataladiganfizik kattalik qabul qilingan.Qo‘yilgan kuch ta’sirida jismning ko‘chishi natijasida mexanik ish bajariladi.Turli hollarda kuchning bajargan ishi turlicha bo‘ladi. Tabiiyki, kuch qanchakata bo‘lsa vash u kuch qo‘yilgan nuqta qancha uzoq masofaga ko‘chsa, ish hamshuncha ko‘p bo‘ladi.Bajarilgan ishning miqdori kuchning shu kuch yo‘nalishida bosib o‘tilganyo‘lga ko‘paytmasi bilan o‘lchanadi
4.Aylana va tebranma harakat dinamikasi.
Aylanma harakat dinamikasi- qonunlari esa


4.Mexanik energiya
Mexanik energiya EM​ deb sistemaning potensial va kinetik energiyalari yigʻindisiga aytiladi.
EM​=EP​+EK​​
Faqatgina konservativ kuchlar, gravitatsiya kuchi va elastik kuchi kabilar potensial energiyaga ega. Ishqalanish va qarshilik kabi konservativ boʻlmagan kuchlar potensial energiyaga ega emas. Konservativ kuchlar orqali sistemaga berilgan energiyani doim qaytib olishimiz mumkin. Konservativ boʻlmagan kuchlar orqali uzatilgan energiyani qaytib olish juda qiyin. Koʻpincha ushbu energiya issiqlik yoki boshqa koʻrinishda sistemadan chiqib ketadi, boshqacha aytganda, tashqi muhitga sarf boʻladi.
Amaliyotda energiyaning saqlanish qonunidan koʻra uning xususiy koʻrinishi – mexanik energiyaning saqlanish qonuni koʻproq ishlatiladi. Mexanik energiyaning saqlanish qonuni faqat barcha kuchlar konservativ boʻlsagina oʻrinli. Yaxshiyamki, koʻpgina hollarda konservativ boʻlmagan kuchlarni hisobga olmasdan yaxshi natija olish mumkin.
5.Aylanma va tebranma harakat dinamikasi.
Aylanma xarakat – qattiq jism aylanganda uning aylanish oʻqida yotmagan har bir nuqtasi aylana yasay-digan harakat. Bunda har qaysi aylana tekisligi qoʻzgʻalmas toʻgʻri chiziq aylanish oʻqiga tik boʻladi, aylanalarning markazi esa shu oʻqda yotadi. Aylanma xarakat burchak tezligi va burchak tezlanishi bilan ifodalanadi.