Ingliz tili grammatikasini mustaqil o’rganuvchilar uchun ingliz tili fanidan grammatika o’quv qo’llanmasi

A boy is a good student -> u bola juda yaxshi talaba

A boy lives in our village - > u bola bizni qishloqda yashaydi

Yuqoridagi ikkala gapda ham gap bitta bola haqida ketyapti ya’ni ikkala gapni subjecti yani gap egasi yordamida birlashtirish mumkin. Bu holatda ikki xil gap tuzsih mumkin. Ya’ni birida “ A boy is a good student” gapini asosiy gap qilib “ A boy lives in our village “ gapini unga qo’shimcha ma’lumot beruvchi gap sifatida qo’yish yoki aksincha .

Esda tuting! Relative clause li gaplarda ikkala gaplar nima yordamida bir bir bilan bog’liq ekanligini bilib olish kerak va aynan shular yordamida gaplarni bog’lash mqsadga muvofiq.

Demak birinchi holat. Subjective clasue hosil qilinayotganda gaplarni bir biriga bog’layotgan so’zdan keyin relative clause li gapni qo’yish kerak. Masalan:

A boy + A boy lives in our village + is a good student.

Yuqorida ko’rib turganingizdek ikkala gapni bir biriga bog’layotgan so’z bu A boy ya’ni gaplarni egasi shuning uchun asosiy gap qilib tanlab olayotgan gapimizdagi A boy so’zidan keyin keyingi gap butunligicha joylanadi va keyin asosiy gap davom ettiriladi.

Lekin yuqoridagi gapga e’tibor bersangiz bitta gapda ikkita subject ya’ni ega bo’lib qolayapti va grammatika qoidalariga binoan buni iloji yo’q. shuning uchun relative clause tarkibidagi ya’ni “ A boy lives in our village “ subjectni who yuklamasi bilan almashtiramiz. Natijada esa

A boy who lives in our village is a good student – bizni qishloqda yashaydigan bola yaxshi talaba – degan ma’nodagi murakkab gap paydo bo’ladi. Ko’rib turganingizdek asosiy gap va relative clause gaplari shunday joylashtirilganki ularni bir biridan ajratsangiz yana o’zlarini ma’nosini bera oladi.

Endi ikkinchi gapni ya’ni “ A boy lives in our village “ ni asosiy gap qilib birinchi gapni “ A boy is a good student “ ni unga qo’shimcha ma’lumot ya’ni relative clause qilib yangi gap tuzamiz.

A boy + A boy is a good student + lives in our village =>

•