I(q-q). indd
-§. PUWLANI’W HA’M KONDENSACIYA. QAYNAW
Download 4.28 Kb. Pdf ko'rish
|
Fizika. 9-klass (2014)
22-§. PUWLANI’W HA’M KONDENSACIYA. QAYNAW
Puwlani’w Zatti’n’ suyi’q yamasa qatti’ agregat hali’nan gaz ta’rizli hali’na wo’tiwi puwlani’w dep ataladi’. Zatti’n gaz hali’na wo’tiwi woni’n’ yerkin betinde puw payda boli’wi’ menen ju’z beredi. Biz aldi’n suyi’qli’qti’n’ puw hali’na wo’tiwin ko’rip shi’g’ami’z. Ha’r qanday temperaturada suyi’qli’q ishinde molekulalar arasi’nda kinetikali’q energiyasi’ u’lken bolg’an molekulalar tabi’ladi’. Wolar basqa molekulalardi’n’ tarti’si’w ku’shlerin jen’ip, suyi’qli’qti’n’ si’rtqi’ qatlami’n «jani’p wo’tip» ushi’p shi’g’i’w’i ha’m gaz hali’na wo’tiwi mu’mkin. Temperatura ko’terilgende puwlani’w ku’sheyedi. Suyi’qli’qtin tempera- turasi’ ha’m yerkin beti qansha u’lken bolsa, puwlani’w sonsha tez boladi’. Puwlani’w procesinde u’lkenirek energiyali’ molekula basqa molekulalardi’n’ tarti’si’w ku’shin jen’ip, kinetikali’q energiyasi’ yesabi’nan si’rtqa shi’g’ip ketedi. Buni’n’ menen molekula jumi’s wori’nlaydi’. U’lkenirek energiyali’ molekulani’n’ si’rtqa shi’g’ip ketiwi na’tiyjesinde suyi’qli’qti’n’ ishki energiyasi’ azayadi’. Sol sebepli puwlang’anda suyi’qli’q suwi’ydi’. Puwlani’wda suyi’qli’q temperaturasi’ni’n’ wo’zgermeytug’i’nli’g’i’ ushi’n wog’an si’rttan ji’lli’li’q berip turi’w kerek boladi’. Bul berilip turi’li’wi’ kerek bolg’an ji’lli’li’q mug’dari’n puwlani’w ji’lli’lig’i dep ataladi’. Wo’zgermeytug’i’n temperaturada 1 kg suyi’qli’qti’ toli’ puwg’a aylandi’ri’w ushi’n za’ru’r bolg’an ji’lli’li’q mug’dari’ sali’sti’rmali’ puwlani’w ji’lli’li’g’i’ dep ataladi’ ha’m r ha’ribi menen belgilenedi. Ta’riyipke ko’re, m massali’ zatti’n’ sali’sti’rmali’ puwlani’w ji’lli’li’g’i’ to’mendegishe ta’riyiplenedi: bunda Q p – wo’zgermeytug’i’n temperatura suyi’qli’qti’ puwg’a aylandi’ri’w ushi’n za’ru’r bolatug’i’n ji’lli’li’q mug’dari’. r tiykari’nan Dj/kg, kDj/kg, kal/g, kkal/kg birliklerinde wo’lshenedi. Suyi’qli’q temperaturasi’ni’n’ ko’beyiwi menen puwlani’w ji’lli’lig’i azayi’p bari’p, belgili temperaturada no’lge ten’ boladi’. Bul temperatura Download 4.28 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling