Iqtisodiy diskursdagi asosiy atamalarning kognitiv

Devalvatsiya, inflyatsiya, chayqovchilik - iqtisodchilar ushbu tushunchalarni 
iqtisodiy rivojlanishdagi jarayonlarni, harakatlarni, voqealarni o‘rganish uchun qulay 
bo‘lishi uchun yaratadilar, aslida ular yetarlicha mavxumiydir. Predmetlashtirish 
jarayonida ularda moddiy chiziqlar paydo bo‘ladi, ular tufayli ular tushunish va 
tavsiflash uchun qulayroq bo‘lib qoladi. Aynan shu ma’noga ega quyidagi misollarni 
taqdim eamiz. Devaluation - devalvatsiya ODBE (Oxford Diocese Board of 
Education)da quyidagilarni anglatadi: 
Devalvatsiya:1) bir valyuta qiymatining boshqasiga nisbatan pasayishi (harakat). 
The government is not willing to resort to devaluation - Hukumat devalvatsiyaga 
murojaat qilishni xoxlamaydi; 2) sodir bo‘ladigan holat (ushbu harakatning 
predmetlashgan namunasi), solishtirish. A devaluation of 13 % against the Deutsche 
mark - nemis markasiga nisbatan 13 % devalvatsiya. Ikkinchi ma’noni aks ettirish 
uchun, lug‘atda berilgan misolda, bu atama noaniq artikl bilan ishlatilgan. Bu shuni 
anglatadiki, A devaluation – lug‘at tarkibida bu leksik birlik allaqachon ot so‘z 
turkumi hisobida qayd etilgan, 
predmet shakliga aylanishga ulgurgan. 
Ingliz tilidagi iqtisodiy matnlarda bunday atamalarning konseptual tuzilishini 
o‘rganayotganda biz quyidagi nazariy mulohazalarga asoslandik: birinchidan, biz 
termin deb mutaxassislar va maxsus lug‘atlar termin sifatida qabul qiladigan terminni 
aytamiz [Tatarinov 1996:311]; Ikkinchidan, “konsepsiyalar so‘zlardir va ularga
lingvistik hamma narsa ham begona emas” [Kotelova 1970: 122], shu jumladan, 
noaniqlik va ma’no metaforizatsiyasi ham; Uchinchidan, konsepsiyalarni dastlabki 
bosqichda konseptual tahlil qilishda ko‘proq ob’ektivlik uchun, turli lug‘atlardagi 
mazmuni to‘g‘risidagi ma’lumotlarni hisobga olishga harakat qildik [Belyaevskaya 
2008: 142]; To‘rtinchidan, so‘zning turli xil kontekstdagi ma’nolarining to‘liq 

---