Iqtisodiyot va menejment

2-jadval. O‘zbekistonda iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha xorijiy investitsiyalar tarkibi, foizda¹¹⁷

Ko‘rsatkichlar	2002 yil	2003 yil	2004 yil
Jami	100,0	100,0	100,0
Ishlab chiqarish yo‘nalishiga	84,7	85,7	82,7
Sanoat	69,4	46,5	39,0
Qishloq xo‘jaligi	6,1	3,0	0,7
Qurilish	0	0	0
Trasnport va aloqa	7,3	32,1	37,8
Savdo va umumovqatlanish	0,1	1,1	0,3
Boshqa tarmoqlar	1,8	3,0	4,9
Noishlab chiqarish yo‘nalishiga	15,3	14,3	17,3

Manba: O‘zR Davlat statistika qo‘mitasi.

O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga kirib borishi BMTning respublikada amalga oshirayotgan iqtisodiy, ta’lim, sog‘liqni saqlash, madaniyat, fan sohalarida amalga oshirilayotgan loyihalarida ham namoyon bo‘ladi.

Evropa Ittifoqiga a’zo bo‘lgan mamlakatlar bilan iqtisodiy va savdo sohasidagi hamkorlik, NATOning «Tinchlik yo‘lidagi sheriklik» dasturida mamlakatimiz ishtiroki uning jahon xo‘jaligi qo‘shilishning navbatdagi yo‘nalishidir. Jumladan, Evropa Ittifoqi bilan Respublikamiz o‘rtasida imzolangan SHeriklik va hamkorlik to‘g‘risidagi bitim (1996 yil iyun) tashqi iqtisodiy faoliyatining ustivor yo‘nalishidir.

Respublika iqtisodiyotining alohida tarmoqlarida, jumladan sanoat tarmog‘ida chet el investitsiyalari va kreditlaridan foydalanish quyidagi ma’lumotlar bilan tavsiflanadi (3-jadval).

3-jadval. O‘zbekistonda sanoat tarmoqlari bo‘yicha xorijiy investitsiyalar tarkibi, foizda¹¹⁸

Ko‘rsatkichlar	2002 yil	2003 yil	2004 yil
Sanoat jami	100,0	100,0	100,0
Elektrenergetika	6,4	9,5	6,6
YOqilg‘i	29,0	8,7	4,4
Metallurgiya	14,5	16,8	5,5
Mashinasozlik	10,9	2,0	1,5
Engil sanoat	14,1	46,3	49,2
Oziq-ovqat	14,1	3,1	3,6
Kime va neft kimyo	11,1	8,1	9,2
Qurilish materiallari	1,2	0,2	0,8
Boshqa tarmoqlar	6,8	5,3	19,1

Manba: O‘zR Davlat statistika qo‘mitasi.
O‘zbekistonning Xalqaro valyuta fondi va jahon banki bilan hamkorligi tashqi iqtisodiy faoliyatini amalga oshirishdagi navbatdagi yo‘nalishdir. Bu yo‘nalishda XVF bilan tizimli qayta qurilishlarni mablag‘ bilan ta’minlash, tizimli va makroiqtisodiy siyosat sohasidagi tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash dasturlari maqullandi.

Jahon bank tashkilotlari – Xalqaro ta’mirlash va rivojlanish banki (XTRB), Xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU), Xalqaro moliya korporatsiyasi (XMK) va Investitsiyalarni kafolatlash xalqaro agentligi (IKXA) bilan hamkorlik O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy strategiyasini amalga oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Xususan XRRB yo‘li bilan O‘zbekistonga paxta etishtirish usullarini zamonaviylashtirib, uning jahon bozoriga chiqishiga ko‘maklashish va unumdorlikni oshirish uchun asos yaratish maqsadida 66 mln. dollar, institutsional islohotlarni davom ettirish uchun 120 mln. dollar mablag‘ ajratildi. Xalqaro moliya korporatsiyasi (XMK) ham O‘zbekistonda bir qator loyihalarni amalga oshirishda ishtirok etmoqda.

O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyatini amalga oshirishda Evropa tiklanish va taraqqiyot banki (ETTB) alohida rol o‘ynaydi. Respublikada amalga oshirilayotgan umumiy qiymati 536 mln. dollarga teng 9 ta loyihada ETTBning ulushi 253,1 mln. dollarni tashkil qiladi.

ETTBning O‘zbekistonda amalga oshirish ko‘zda tutilgan, umumiy summasi bir mlrd.dollardan ortiq bo‘lgan yana 8 ta loyihani ko‘rib chiqishi mo‘ljallangan.

O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy va savdo faoliyatida Osiyo rivojlanishi Banki (ORB) hamda jahon savdo tashkiloti (JST) bilan hamkorligi istiqbolli yo‘nalishlardan hisoblanadi.

Shunday qilib, O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga qo‘shilishida dunyo mamlakatlari, xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar bilan hamkorlik hal qiluvchi o‘ringa ega bo‘lib, bu milliy iqtisodiyotning baynalmilallaShuvini kuchaytiradi hamda iqtisodiy taraqqiyotini Yuqori bosqichga ko‘tarishning asosiy tashqi omillari hisoblanadi.