Ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi

Muntazam(sistematik) yozish deb, muomalalarni iqtisodiy mazmuniga ko‘ra schyotlarda 
yozib borishga aytiladi. 
Xronologik yozuv maxsus jurnal yoki qaydnomalarda yuritiladi. 
IJARA (polyak. - arenda va lat. arrendare - qarzga foydalanishga berish) - Shartnoma 
asosida buyumlarning vaqtinchalik foydalanishga belgilangan ijara haqi to‘lovi asosida berilishi. 
Buyumni vaqtinchalik foydalanishga beruvchi tomon ijaraga beruvchi, qabul qilib 
oluvchi esa, ijarachi deb ataladi. Ijara munosabatlarida asosan asosiy vositalar ijaraga berilishi 
mumkin. Ijara joriy va uzoq muddatli moliyalangan bo‘lishi mumkin. Buxgalteriya yozuvi ham 
shu ijaraning qaysi turda olib borilishiga qarab yuritiladi.
IJARACHI - biror narsani ijaraga olgan korxona, tashkilot va muassasa yoki jismoniy 
shaxs. 
INFLYATSIYA – haqiqatda taklif etilayotgan tovarlarga nisbatan ancha ko‘p miqdorda 
qog‘oz pullarning muomalaga chiqarilishi. Baholarning umumiy uzoq vaqt oshib borishi va 
haqiqiy mehnat haqining oshib borishi bilan kuzatiladi. Oltin bozor bahosini oshishi, hayot 
qiymati, valyuta kursining o‘zgarishlari ham inflyatsiya oqibatidir. 

---

409 
INKASSA (lat. incasso) - to‘lov hujjatlarini ko‘rsatib pul olish. To‘lov hujjatlari asosan, 
bank tomonidan ko‘rsatiladi. Xaridor va mol yetkazib beruvchilar o‘rtasidagi hisob-kitob naqd 
pulsiz olib boriladi, demak, bank pulni inkassa orqali olar ekan, ular o‘rtasidagi hisob-kitobni 
(schetdan hisobga mablag‘ o‘tkazish) bajarish vazifasini oladi.
INKASSO TOPSHIRIQNOMALARIga binoan to‘lovlar hisobi korxonalar 
hisobvaraqlaridagi mablag‘larni ular roziligisiz hisobdan o‘chirishning quyidagi hollarida 
qo‘llanadi: 
-byudjetga to‘lovlar bo‘yicha boqimandalar, jarimalarni undirishda va mablag‘larni 
hisobdan o‘chirishning so‘zsiz tartibi belgilangan boshqa hollarda:
- undiruvchilarning farmoyishlari bo‘yicha;
- ijro etish va unga tenglashtirilgan hujjatlar bo‘yicha.