Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини

М.В. Пичоқларни дискларга бириктирилиши йўллари?
 
37-расм. Фреза пичоқлари турлари. 
 

---

69 
2. Фреза иш органларининг кинематикаси 
Фрезали барабан горизантал ўқда айланиб икки хил ҳаракатда 
қатнашади: ўз ўқи атрофида V
0
тезлик билан айланади (нисбий ҳаракатда 
бўлади) ва машини билан бирга V
м
тезлик билан илгириланма (кўчма) ҳаракат 
қилади 
Дискдаги ҳар бир пичоқ билан қирқиб олинадиган тупроқ бўлаги тупроқ 
қириндиси деб аталади. +иринди шакли ва ўлчамлари дискда бир вертикал 
текисликда кетма-кет жойлашган (ѐндош) иккита пичоқнинг харакат 
траекторияси шаклига ҳамда барабаннинг айланиш томонига боғлиқ. 
38-расм.Пичоқлар 
траекторияси. 
Пичоқларнинг 
R 
радиусли айланада жойлашган 
четки А
1
ва А
2
нуқталарининг
ҳаракат траекториясини кўриб 
чиқамиз. 
Пичоқли 
диск 
қўзғалмас ХУ координаталар 
системасида жойлаштирилади: 
координаталар боши (0 нуқта) 
эгат тубида бўлиб, х ўқи 
машинанинг 
илгариланма 
харакат томонига, у ўқи эса 
дискнинг маркази орқали юғорида йўналтирилади.
Диск бирор t вақт ичида 

t

бурчакка бурилади бу вақт ичида диск ѐки 
фрезали барабан ўқи машина билан бирга V
м
t масофага кўчади, пичоқнинг 
четки А
1
нуқтаси эса А

вазиятга келади. А

нуқтасининг қўзғалмас х ва у 
координа ўқларига нисбатан ўрни қўйидаги тенгламалар билан ифодаланади: 







)
sin
1
(
cos
t
R
y
t
R
t
V
х
м


Тенглама А
1
нуқтанинг абсалют ҳаракат траекториясини параметрик 
шаклида ифодалайди. 
Одатда ротацион иш органларининг кнематик режими айланма V
0
ва 
илгариланма V
м
ҳаракат тезликларининг нисбати 

билан тавсифланади. 
Тенгламалар системасига кинематик режим кўрсаткичларининг қиймати 

V
0

V
м
айланма ҳаракат тезлиги V
0

R ва 

t

рад. Ни қўйиб чиқамиз: 















)
sin
1
(
cos




R
y
R
х
Бу тенгламалар системасининг кўрсатишича циклоиданинг шакли фақат 

нинг қийматига боғлиқ. 

1 да қисқа циклоида (сиртмоқ бўлмайди) 

1 да эса 
чўзинчоқ циклоида (трохоида) ясалади. 

---

70 
Тупроқ фрезаларида 

2...6 қабул қилинган ва пичоқлар четки 
нуқталарининг абсалют ҳаракати траекторияси трохоида бўлади.