Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини


Микдорлагичнинг улчамларини аниқлаш


Download 5.02 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/86
Sana20.11.2023
Hajmi5.02 Mb.
#1790091
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   86
Bog'liq
Қишлоқ хўжалик машиналари ва жиҳозларини ҳисоблаш ва лойиҳалаш

 
2.Микдорлагичнинг улчамларини аниқлаш 


74 
Дон сеялкаси ғалтаксимон микдорлагичининг ўлчамлари. Унинг иш 
жараѐни 40-а расмда келтирилган бўлиб, ғалтакнинг уругларга таъсирини уч 
зонага булиш мумкин. I зонадаги уруглар уз огирлик кучи таъсирида пастга 
караб интилади. II зонага тушган уруглар Галтак билан биргаликда мажбуран 
новларнинг бушлигида харакатланади. III зона фаол катлам дейилади, чунки 
Галтак сиртига бевоси-та тегиб турган уруглар ишкаланиши туфайли унга 
илашиб, нов киррасининг тезлигидан бирмунча кам тезлик билан харакатлана-
ди. Бу катламга тегиб турган кейинги катламдаги уругларнинг силжиш тезлиги 
янада камрок булади. Энг четки катламдаги уруглар эса энг кам тезлик (деярли 
нолга тенг) билан силжийди. Демак, фаол катламда уруглар хар хил тезликда 
харакатланади. Бундай тезликларнинг тахминий эпюраси 40-а расмда 
курсатилган. 
40-расм. /алтаксимон миқдорлагич иш 
жараѐни. 
Галтаксимон 
микдорлагични 
тавсифловчи асосий курсаткич сифати-
да, Галтак тулик бир марта айланганда 
ажратиб берадиган уруг микдори (иш 
хажми) F
и 
тушунилади.
F
и
қ F
н
F
а

бу ерда, F
н
— Галтак новларининг 
кутидан олиб чикадиган уруглар хажми, см
3

F
а
— Галтакнинг билвосита таъсирида актив катлам оркали кутидан 
чикадиган уругларнинг хажми, см
3

Бу уз навбатида: 
F
н
қ zSl
F

бу ерда, қ 0,7...0,9 — новларнинг уруг билан тулиш коэффициенти; 
майда уруглар учун (беда, тарик) нинг юкори киймати олинади; 
z — новлар сони (купинча z қ 12)
S — Галтак кундаланг кесимидаги новлар майдони, см
2

l
F
— Галтакнинг уругларга тегаѐтган ишчи кисмини узунлиги, см. 
Фаол катламдаги уругларнинг силжиш тезлиги 40-б расмда курсатилгандек, 
узгарувчандир. Хисоблашни осонлаштириш максадида катламдаги уруглар 
тезлигини узгармас деб, уни микдоран нов кирраси (Галтак сирти) нинг 
тезлигига тенг деб олинади. Фаол катламдаги уругларнинг тезлиги узаро тенг 
булмаганлиги сабабли, хисоблашни осонлаштириш максадида, шу катламнинг 
амалдаги кенглиги урнига унинг шартли калинлиги С
ш
ни кабул килинади. 
Шартли калинлик С
ш
га тенг булган окимдан вакт бирлигида ажралиб чиккан 
уругларнинг микдори, амалдаги кенгликдан турли тезликлар билан окиб 
чикаѐтган уруглар микдорига тенг деб олинади. Демак, Галтак тулик бир 
айланганида, ажратиб оладиган уругнинг хажми узунлиги l
F
, ички радиуси r ва 


75 
ташки радиуси эсаС
ш
га тенг булган цилиндрик найчанинг хажмига тенг 
деб олган маъкул: 
F
a 
қ (+C
ш
)
2
– 
2
l
F
қ l
F
C
ш
(d+C
ш

F
и
қ l
F
zSdC
ш
+ С
2
) қ l
F
 zSC
ш
(d+C
ш
)],
хосил килинади. 
Деярли хамма сеялкаларнинг микдорлагичлари харакатни гилдиракдан 
олади. Шу сабабли, бир гектарга тайинланган микдордаги уругни экиш учун 
сеялкани созлашда унинг гилдираги тулик бир марта айланганда экилаѐтган 
уруг хажмини аниклаш талаб килинади. Агар бир гектарга экиш учун 
тайинланган уруг микдори Q (кг/га), каторлар оралиғи в (см) булса, хар бир 
микдорлагич алохида ажратиб олиши керак булган уруг хажми: 


)
1
(
/
10
3






вQ
D
F
F
иг
, cm

бу ерда, D
F
—гилдирак диаметри, м; 
— экилаѐтган уругнинг хажмий солиштирма массаси, г/см
3

—гилдиракнинг дала юзаси буйлаб харакатланишидаги
сирпаниш коэффициенти. 
Битта галтак бир тулик айланганидаги ажратиб оладиган уругнинг хажми, 
яъни галтакнинг иш хажми: 


)
1
(
/
10
/
3







F
F
иг
и
n
BQ
D
i
F
F
бу ерда, i — юритувчи ғилдиракдан ғалтакка харакатни узатишдаги 
узатмалар нисбати, i қ n
F
/n
Ю

n
F
— ғалтакнинг айланиш тезлиги
n
Ю
— юритувчи ғилдиракнинг айланиш тезлиги. 
Агар топилган уруг F
И
хажмини солиштирма масса га
41-расм. /алтаксимон миқдорлагичлар.


76 
купайтирилса, битта ғалтак ажратиб бериши керак булган уруг массаси q 
аникланади. Бир гектарга тайинланган Q микдордаги уругни экиш учун талаб 
килинадиган (созлаш вактида) Галтакнинг ишчи узунлигини куйидагича топиш 
мумкин: 


)
)(
1
(
/
10
2
3
C
dC
zS
n
вQ
n
D
l
F
F
F












Download 5.02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   86




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling