İslam hukuk usulü II iKİNCİ BÖLÜM ŞER’Î delillerden çikarilan hüKÜmler

Örnek: Ramazan ayında yolculuk yapmak oruç tutmamanın caiz olmasının sebebidir. 
Eğer hüküm ile uygunluk akıl ile kavranamıyorsa, buna sadece “sebep” denir. 
Örnek: Ramazan ayının girdiğini görmek orucun vacip olmasının sebebidir. 
Sebebin nevileri 
Mükellefin fiili olup olmaması açısından 
Sebebe bağlanan sonuç açısından 
1) Mükellefin fiili olan ve mükellefin 
gücü dahilinde olan sebep. 
Örnek: Ramazan ayında yolculuk hali. 
 
2) Esasen mükellefin fiil olmayan sebep. 
Örnek: Ramazan ayının girmesi. 
1) Teklifi bir hükmün sebebi. 
Örnek: Ramazan ayında yolculuk hali. 
 
2) Mükellefin fiilinin sonucu olan bir 
hükmün sebebi. 
Örnek: Alım satım sözleşmesi, mülkiyet 
hakkının kazanılması için bir sebeptir. 
ŞART VE RÜKÜN 
 
Tanım 
Şart, bir şeyin varlığı kendi varlığına bağlı 
olmakla beraber, onun yapısından bir parça teşkil 
etmeyen unsurdur. 
ِهِت َقي ِق َح منِم ا ًء مز ُج 
ُنوُك َي َلْ َو ِهِب َّلِْإ ُءمي َّ شلا ُّمِتَي َلْ ا َم : ُُطْر َّشلا 
Örnek: Abdest namaz için şarttır, ama namazın 
yapısından bir parça değildir. 
Rükün, bir şeyin varlığı kendi varlığına bağlı 
olan ve onun yapısından bir parça teşkil eden 
unsurdur.
ِهِت َقي ِق َح منِم ا ًء مز ُج 
ُنوُك َي َو ِهِب َّلِْإ ُءمي َّ شلا ُّمِتَي َلْ ا َم : ُُنْك رلا 
Örnek: Namaz için kıyam, kıraat, ruku’ ve secde 
birer rükündür. 
Şartın nevileri 
1) Şer’î şart/Hakiki şart: 
a) Sebebin şartı 
Örnek: Muhsanlık, zinanın recm cezasını 
gerektiren bir sebep olmasının şartı 
b) Hükmün şartı