İslam hukuk usulü II iKİNCİ BÖLÜM ŞER’Î delillerden çikarilan hüKÜmler

إ
 ةقيقحلا ترذعت اذ
ي
 زاجملا ىلإ راص
ةلجم(
61
)م
Sarîh 
Kinâye 
Sarîh, kendisi ile kastedilen mana açıkça 
anlaşılan lafızdır. 
Örnek: 
ةيرقلا لئسو “köye (köy sakinlerine) sor”
 
 
Hükmü: Söyleyenin niyetine bakılmaksızın 
gereğinin sabit olmasıdır. 
Kinâye, kendisi ile kastedilen mana hemen 
anlaşılmayan lafızdır. 
Örnek:
Kocanın karısına “Dilediğin yere git” demesi 
 
Hükmü: Gereğinin ancak niyete veya halin 
delaletine göre sabit olmasıdır. 
 
 
 

---

ZÂHİR, NAS, MÜFESSER VE MUHKEM 
Zâhir 
Nas 
Zâhir, kendi manasına açık bir şekilde delalet 
eden, tevil ve tahsis ihtimaline açık bulunan ve 
kendisinden çıkarılan hüküm sözün asıl sevk 
sebebi olmayan lafızdır. 
Hükmü: Aksine delil bulunmadıkça, lafızdan 
çıkan zahir manaya göre amel etmek gerekir. 
Nas, kendi manasına açık bir şekilde delalet 
eden, tevil ve tahsis ihtimaline açık bulunan ve 
kendisinden çıkarılan hüküm sözün asıl sevk 
sebebi olan lafızdır. 
Hükmü: Nassın hükmü, zahirin hükmü 
gibidir. Fakat tevil edilebilme ihtimali zahire 
göre daha azdır. 
Müfesser 
Muhkem 
Müfesser, kendi manasına açık bir şekilde 
delalet eden, tevil ve tahsis ihtimaline de 
kapalı bulunan lafızdır. 
Hükmü: Kesin olarak delalet ettiği manaya 
uygun şekilde amel etmek gerekir. 
Muhkem, hükme delaleti açık, tevil, tahsis ve 
neshe ihtimali olmayan lafızdır.