Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

 
Abstract. This scientific article is aimed at eliminating the gap between traditional 
strategic planning practice and regional and sectoral structures and specific requirements of 
regional economies. The results of this study provide valuable insights to researchers and 
practitioners involved in regional development and strategic planning and enable them to 
make informed decisions for the overall improvement of the regional economy. 
 
Key words: strategic planning, region, territory, integration, environment, stability. 
 
1. Кириш. 
Минтақавий иқтисодиётда стратегик режаларни ишлаб чиқиш узоқ муддатли 
ўсиш, барқарорлик ва рақобатбардошликни таъминлаш учун муҳим вазифадир. 
Бироқ минтақанинг ҳудудий ва тармоқ тузилиши билан боғлиқ муаммолар 
стратегик режалаштириш жараёнларининг самарадорлигига сезиларли таъсир 
кўрсатиши мумкин.
III СОН. 2023 
СОЛИҚ ВА ҲАЁТ 
ЭЛЕКТРОН ИЛМИЙ ОММАБОП ЖУРНАЛ 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
142 
Минтақавий иқтисодиёт одатда мамлакат ёки каттароқ географик ҳудуднинг 
умумий иқтисодий ривожланишида ҳал қилувчи роль ўйнайди. Бироқ бу ҳудудлар 
кўпинча ҳажми, аҳолиси, ресурслари, тармоқлари ва иқтисодий фаолияти 
жиҳатидан сезиларли даражада фарқланади. Минтақавий иқтисодиётнинг хилма-
хил хусусиятлари уларнинг ўсиши ва ривожланиши учун ноёб муаммолар ва 
имкониятлар яратади. Бундан ташқари, ушбу ҳудудлардаги хўжалик юритувчи 
субъектларнинг ўзаро боғлиқлиги иқтисодий динамикага янада таъсир қилувчи 
тармоқ тузилмасини ташкил қилади. 
Минтақавий иқтисоднинг ҳудудий тузилиши деганда иқтисодий фаолиятнинг 
минтақа ичидаги турли ҳудудлар бўйича географик тақсимланиши тушунилади. Бу 
тақсимот турли иқтисодий кластерларга ва ривожланиш даражасидаги 
номутаносибликка олиб келиши мумкин. Масалан, шаҳар марказлари саноат ва 
хизмат кўрсатиш марказлари бўлиши мумкин, қишлоқ жойлари эса асосан қишлоқ 
хўжалиги ва анъанавий амалиётларга таяниши мумкин. 
Бошқа томондан, минтақавий иқтисодиётларнинг тармоқ тузилмаси турли хил 
иқтисодий субъектлар, жумладан, тармоқлар, корхоналар, муассасалар ва 
манфаатдор томонлар ўртасидаги муносабатлар ва ўзаро таъсирлар тармоғини 
англатади. Ушбу тармоқ минтақа бўйлаб ресурслар, билим ва инновациялар 
оқимини осонлаштиради. Кучли ва самарали тармоқлар иқтисодий самарадорликни 
ошириши, рақобатбардошликни ошириши ва ҳамкорликдаги саъй-ҳаракатларни 
рағбатлантириши мумкин. 
Стратегик режалаштириш минтақавий иқтисодиётлар учун барқарор 
ривожланиш йўлини белгилаш, муаммоларни ҳал қилиш ва имкониятлардан 
фойдаланиш учун зарурдир. Бироқ анъанавий стратегик режалаштириш 
методологиялари ҳудудий ва тармоқ тузилмаларининг ўзига хос хусусиятларини 
тўлиқ ҳисобга олмаслиги мумкин. Инклюзивлик, мослашувчанлик ва жойлашувга 
асосланган 
ривожланиш 
стратегиялари 
режалаштириш 
жараёнига 
бирлаштирилиши керак бўлган ҳал қилувчи элементлардир.