Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

3. Таҳлил ва натижалар. 
Минтақавий 
иқтисодий 
характеристикалар 
бўйича 
олиб 
борилган 
тадқиқотларда 
иқтисодий 
манзарасини 
шакллантиришда 
бошқарув 
институтларининг роли ҳам таъкидланган. Самарали бошқарув тузилмалари, 
шаффоф сиёсат ва қўллаб-қувватловчи институтлар бизнеснинг ривожланиши, 
инвестицияларни жалб этиши ва иқтисодий ўсишни таъминлаши учун қулай муҳит 
яратиши мумкин. Бошқа томондан, заиф бошқарув ва етарли даражада 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
144 
институционал қўллаб-қувватланмаслиги иқтисодий ривожланишга тўсқинлик 
қилиши ва бизнес ва тадбиркорлар учун тўсиқлар яратиши мумкин. 
Умуман олганда, минтақавий иқтисодий хусусиятлар бўйича адабиётлар 
ҳудудий ва тармоқ тузилмаларига эга бўлган минтақавий иқтисодиётларнинг 
мураккаблиги учун асос бўлиб хизмат қилади. Стратегик режалаштириш жараёнида 
ушбу хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда, мутахассислар ва режалаштирувчилар 
минтақанинг кучли томонларини ўз ичига олган, заиф томонларини бартараф 
этадиган ва инклюзив ва барқарор иқтисодий ривожланишни рағбатлантириш учун 
тармоқ уланишларидан фойдаланадиган аралашувларни мослаштириши мумкин. 
1-расм. Стратегик режалаштиришнинг услубий ёндашувлари
1
. 
1-расмда стратегик режалаштиришнинг услубий ёндашувлари келтирилган 
бўлиб, уларнинг ҳар бири тадқиқот доирасида муҳим аҳамиятга эгадир. Стратегик 
режалаштириш жараёнлари минтақадаги турли секторлар ва географик 
жойлашувлардан манфаатдор томонларнинг фаол иштирокини ўз ичига олиши 
керак. Инклюзив иштирок барча гуруҳларнинг эҳтиёжлари ва интилишларини 
ҳисобга олишни таъминлайди, бу эса янада кенгроқ ва вакиллик стратегик режага 
олиб келади. Ушбу ёндашув манфаатдор томонлар ўртасида эгалик ва ҳамкорликни 
ривожлантиради ва режани муваффақиятли амалга ошириш эҳтимолини оширади. 
Минтақавий иқтисодиётнинг ҳудудий ва тармоқ тузилишига мослаштирилган 
кучли, заиф томонлар, имкониятлар ва таҳдидлар (SWOT) таҳлили стратегик 
режалаштиришдаги муҳим қадамдир. Муайян ҳудудий бирликлар доирасидаги 
кучли ва заиф томонларни аниқлаш ва минтақавий тармоқдаги имкониятлар ва 
таҳдидларни баҳолаш мавжуд афзалликлардан фойдаланадиган ва юзага келиши 
мумкин бўлган муаммоларни юмшатишга қаратилган мақсадли стратегияларни 
ишлаб чиқиш имконини беради. 
Минтақадаги хилма-хилликни ҳисобга олган ҳолда, кўп босқичли 
режалаштириш зарур бўлиши мумкин. Ушбу ёндашув субминтақавий ёки маҳаллий 
стратегик режаларга мос келадиган кенг минтақавий стратегик режани ишлаб 
чиқишни ўз ичига олади. Ҳар бир босқич ўзига хос хусусиятлар ва устуворликларни 
ҳал қилиши мумкин, бу эса ривожланишга янада мослашувчан ёндашувни тарғиб 
қилади. 
Жойга асосланган ривожланиш минтақадаги турли ҳудудий бирликларнинг 
ўзига хос фазилатлари ва активларини таъкидлайди. Ушбу фарқларни тан олган 
ҳолда, стратегик режалаштирувчилар маҳаллий иқтисодий кучли томонларни 
рағбатлантирадиган 
ва 
барқарор 
ривожланишни 
рағбатлантирадиган 
аралашувларни мослаштириши мумкин. Бундай ёндашув минтақанинг барча 
1
Муаллиф ишланмаси