Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Nazorat qilinayotgan axborot mazmuni ta’lim mazmuniga aylan- gan ta’lim maksadlariga tula muvofik kelishi kerak. Ta’lim si­ fati kup jixdtdan ta’lim maksadi (nima uchun ukitish kerak) va ta’lim mazmuni (nimani ukitish kerak)ning asoslanganligi va ke- lishilganligi darajasiga boglik
Bunda «ta’lim» kategoriyasi, ushbu tadkikot vazifalariga muvo- fiq inson uzluksiz ta’lim tizimining kaysidir b\tinida olgan ta’lim natijasida egallagan intellektual va ijtimoiy rivojla- nish darajasi tavsifi sifatida karaladi.
«Ta’lim mazmuni» (axborot)ning pirovard natijasi kuprok «bi- tiruvchilarga kuyiladigan talablar»da ifodalanadi. Mamlakatimiz pedagogika fani va amaliyotida «ta’lim mazmuni» deganda kuprok bilim, maxorat va kunikmalar tizimi tushuniladiki, ularni egal- lash individning akliy va jismoniy kobiliyati rivojlanishini, unda ilmiy dunyokarash va axlok shakllanishini, xayotga va mex,natga tayyorlashni ta’minlaydi. Birok oxirgi un yillikda olib boril- gan turkum tadkikotlarda bu tushuncha kengaytirildi va chukurlash- tirildi. Xozirgi boskichda u turt tarkibiy kiemga ega tuzilma si­ fatida talkin kilinadi. Bular:

• 
  tabiat, jamiyat, tafakkur, texnika, faoliyat usullari x,akida-
  

gi bilimlar tizimi. Ularni uzlashtirish ukuvchilar ongida dunyo- ning xakiki y manzarasi shakllanishini ta’minlaydi xamda ular­ ni bilish va amaliy faoliyatga tugri yondashishga urgatadi;

• 
  faoliyatning kuplab konkret turlari asosida yotadigan umu- miy intellektual va amaliy max,orat xamda kunikmalar tizimi;
  

• 
  ijodiy faoliyat tajribasi, uning yangi muammolar yechimini ki di ri sh ga, vokelikni ijodiy uzgartirishga gayyorlikni ta’min- lovchi asosiy xususiyatlari/
  
• 
  dunyoga va bir-biriga emotsional-kadriyatli munosabat tajri­ basi, ya’ni yoshlar e’tikodi va manfaatlari asosi bo‘lgan shaxening dunyokarashi xamda xulk-atvori sifatlari tizimi (V. P. Bespalko, V. S. Lednev).
  

Shunday kilib, ta’lim mazmuni bu ta’lim muassasasini tugatib chikishda ega bulishi kutilgan (zarur, muxim bo‘lgan) natija biti- ruvchi uchun normativ bulishi lozim bo‘lgan bilim, maxorat va kunik- ma kategoriyalarida ifodalanuvchi yutukdar darajasi va tarkibi- dir. Bu natija nafakat ma’lum bir ta’lim turida ukib erishilgan natija, balki avvalgi boskichlarda amalga oshirilgan ta’lim, mus­ takil egallangan bilim va uzini-uzi tarbiyalash natijasi bo‘lgan bilim, maxorat va kunikmalar tizimi natijasidir.