Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Pedagogik nazorat tamoyillari va uning tarkibiy kdsmlari
Pedagogik nazorat jarayoni uziga xos tamoyillar gurux;i: nazo­ ratning ta’lim, щshpish va rivojlantirish bilan aloqalari, ob’ek- tivliq adolatlilik va oshkoraliq ilmiylik va samaradorliq ti- zimlilik va xar tomonlamalilik bilan tartibga solinadi.
Bunda samaradorlikni umumlashtiruvchi tamoyil deb atash mum­ kin, deb disoblaymiz. U nazoratni maqbul tarzda tashkil kdpish masalalarini uz ichiga oladi, erishilgan samara bilan sarflangan vant, vositalar urtasidagi nisbatni, nazoratning makradga yunal- ganligini disobga oladi.
Ta’lim faoliyati sifatini nazorat qilish konkret pedagogik tizim sifatida, kuyidagi beshta tarkibiy k;ismni (129, 132): mak;- sadlar, axborotlar mazmuni, pedagogik kommunikatsiya vositalari, nazorat sub’ektlarini (nazorat kdluvchi va nazorat kdlinuvchi yoki ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi) uz ichiga oladi.
Nazorat maksadi — davlat ta’lim standartlari talablari dara- jasiga mos keluvchi umumdavlat ta’lim maqsadlarini, ijtimoiy buyurtmani bosqichma-bosqich transf ormatsiya qilish natijasi bulmish tarkibiy qism. Shu tarikd, nazoratni tashkil kdlishda ta’­ lim maqsadlarini disobga olish damda ularga muvofiq dolda nazo­ rat maqsadlarini konkretlashtirish zarur.
Nazoratning asosiy vazifalaridan kelib chik;ilsa, uning maq- sadi ta’lim jarayonining vaqt jidatidan turli boskdchlarida bi- limlarning uzlashtirilishini anikdash; ta’lim darajasi uning maqsadlariga muvofikdigini anikdash; nazorat natijalaridan ukuv­ chilar faoliyatini boshqarishda foydalanishdan iborat. Maqsad- ning uch tarkibiy qismining dammasi «nazorat maksadi»da:

• 
  maqsadni amalga oshirish — nazorat jarayonida;
  
• 
  maqsadni kuya bilish — axborot mazmunida, nazorat vositala- rida;
  
• 
  maqsadni tasdikdash — ta’lim oluvchilar faoliyatini boshqa- rishda mavjud.
  

Tuzatish ta’sirini amalga oshirish nazoratning mudim maqsad- laridan biri disoblanadi. Tuzatish doimo zarur, u ukuvchilarning individual farkdaridan yuzaga keladi. Aynan shuning uchun dam, uqigish samarali bulishi uchun doimo nazorat zarur buladi. Ta’lim jarayonini faqat shu asosda tugrilab turish mumkin.