Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Taklif silinayotgan algoritmni ishlab chitsishda ta’lim muassa­ sasida ta’lim sifatini boshsarishning markaziy-simmetrik tu­ zilmasi asos silib olingan.

1. 
   TM tashkiliy tuzilmasini tadksq kdsh sh .
   

Ta’lim muassasasida ta’lim sifatini boiщarishning mavjud tuzilmasi markaziy-simmetrik tuzilmaga mos kelishi anikdanadi. Badolanayotgan ob’ekt kursatkichlari kiymati normal taqsimot qonu- niga buysunishi kerak.

2. 
   Ta’lim jarayoni ishtirokchilari (boshqaruv xodimiyat, peda­ goglar, ta’lim oluvchilar)ning damkorlikdagi faoliyati kursatkich­ lari kiymatini ulchash va badolash.
   

Ulchash va badolash boshqaruv xodimiyatning TM integratsion si­ fatini ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilari faoliyati nati- jalari urtasidagi boglanishini ta’minlash orkali tutib turish layokatiga boglik- Bu natijalar kursatkichlarining badolari ma’- lum chegaralarda bulishi mumkin:

• 
  «nominal zona» kuyi chegara sifatida xizmat kiladi, bunda sifat kursatkichlari kiymatp asosan normativ talablar chegarala- ridagi badolarga mos keladi;
  

Normal takrimotning egri chizigi:
f.i — n o r m a l t a k r i m o t n i n g u r t a ch a k , i y m a t i ( m ye ‘ yo r ) ; <5 — s t a n d a r t o r i sh .

• 
  «istikbol zona» yoki rivojlanish zonasi, bunga normativ ba- xolardan oshib boruvchi kursatkichlarni badolash kirishi mumkin;
  
• 
  yuqori chegara — «superzona» bulib, unda ob’ekt sifat kursat­ kichlari qiymatining eng yuqori baxolari joylashadi.
  

3. 
   Ta’lim jarayoni ishtirokchilari urtasidagi uzaro alokdtar- ni ulchash, taxlil kdlish va baxolash.
   

Boshqaruv xodimlarining TM turli bulinmalari «faoliyati ke- sishishi»ni ta’minlash, «vertikal» va «gorizontal» aloqalarni tar- tibga solish layokdti anikdanadi va baxolanadi (I. Kaoru).

4. 
   «Boshqaruv xodimlari tarkibi», «muhandis — pedagog xodim­ lar», «ta’lim oluvchilar» darajasida sifatni tadkiq qilish.
   

Avvalgi bosk^gchlar natijalariga bogliq xolda makradlar shakllan- tiriladi xamda ta’lim sifatiga ta’sir kursatuvchi omillarni aniq- lash imkonini beruvchi badolash ob’ektlari tarkibi belgilanadi.
Bu boskichlarning barchasi tegishli metodikalarni tatbiq qsh1ish­ ga asoslangan. Bular:

• 
  ob’ekt sifat kursatkichlari tarkibini shakllantirish;
  
• 
  xususiyat kursatkichlarining asos, etalon buluvchi qiymatini apiklash;
  
• 
  kursatkichlarning absolyut va nisbiy k^ymatlarini anikdash;
  
• 
  olingan natijalarni taxlil qilish xamda ularni tadqiq kdlish makradida k^gyoslash.
  

Miqdoriy badolarni kullab ulchash pedagogik xodisalar, jarayon­ lar, ularning munosabatlari, xususiyatlarini urganishning muxim usuli bulib xizmat qiladi. Ulchash, ta’lim muassasasida ta’lim sifatini boshkdrishning alovdsa turi ularok;, ta’lim jarayoni tashkilotchila- rida tadkikot ob’ekti haqida yaxlit fikrni shakllantirishni taqozo etadi. TM boiщaruv xodimlari ulchash jarayoni va uning bosqichlari-
ni izchil amalga oshirishga (ulchash va baxolashning konkret mak­ sadlari, bazasi, metodlari va vositalarini tanlash, ulchash si­ fatini ta’minlash, ta’lim sifatini baxolashning puxta mezon- larini tanlay olishi, badolar shkalasini tanlash va x-k.) kuyi- l a d i ga n t a l a b l a r ga r i o ya k i l i n g a n i d a g i n a ush bu vazi f a muvaffakiyatlirok xal kilinadi.

2.