Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Un ikkinchidan. Nazorat xar kanday boshqaruvning muxim tarki- biy kismi bulmish saytma alo^ani ta’minlaydi. Nazorat vosita- sida TMda kechayotgan jarayonlar xakikiy axvolining kutilganiga muvofikligi darajasi aniklanadi, kadrlarni baxolash va ularni yanada unumlirok mexnatga undash uchun axborot bazasi tuplanadi, shuningdeq keyingi pedagogik va boshqaruv faoliyatida foydala- nilishi mumkin bo‘lgan ancha kimmatli tajriba xam aniklanadi.
Nazorat funksiyasini bajaradigan sub’ektlar buyicha: ma’mu- riy nazorat, uzaro nazorat, ukituvchilarning jamoa nazorati, shu­ ningdeq uzini-uzi nazorat kilish jarayonlari farklanadi. Shakl va turiga kura: dastlabki, joriy, yakuniy, shuningdeq mavzuiy (mav- zuiy-umumlashtiruvchi, sinfiy-umumlashtiruvchi, predmetli-umum- lashtiruvchi, shaxsiy) va frontal nazoratlar kullaniladi. Nazorat natijalar nazorati metodlariga xamda jarayonlar nazorati metod- lariga bulinadi.
TM rivojlanishining tizimli taxlili standart savolnomalar- dan foydalangan xolda okilona ishlab chikilgan tadkikot jarayoni- dir. U kompyuter taxliliga xamda ma’lumotlarni ishlash, tarjima Kilish va keyingi ishlar soxasidagi tashki kullab-kuvvatlashga boglik- Shu bois bu tizim ta’lim soxasidagi uzgarishlarning tash- Ki «xarakatlantiruvchilari» uchun samarali vositadir.
Un uchinchidan. Ta’lim sifatini boshkarishda ob’ekt sifati kursatkichlarini tanlash — eng jiddiy miqdoriy xususiyatlarni aniklashdan iborat.
TM boshqaruv xodimlari ta’lim sifati parametrlarining evo- lyusiyasi boskichlarini, ularning darakatini ta’minlashlari lo­ zim, bu ish ushbu kursatkichlarni muntazam kuzatish va boiщarish- ni talab kiladi.
Ta’lim sifatini ichki boshkarish samaradorligi kup jidatdan urganish va taxushl kilish ob’ekti kanchalik aniktanlanganiga, uning xususiyatlarini ulchash birligi kanchalik anikligiga boglik. Bun­ day tartibot ta’lim sifatini tadkik kilishning anik maksadla­ ri, vazifalarini ta’riflash; baxolash bazasini, ulchash va baxolash uslublari damda vositalarini tanlash; ulchash operatsiyalari sifa­ tini ta’minlash; tegishli baxolash mezonlari damda shkalasini belgilash asosida amalga oshiriladi. Bularning bari boshqaruv xo- dimlariga sifatli boshqaruv karorlari qabul kilish imkoniyatini beradi.
TM boshqaruv xodimlari tomonidan yangicha yondashuvdagi boshk­ aruv — ob’ektning muayyan sifatining alodida xususiyatlarini tav- siflovchi kursatkichlar urtasidagi bogliklikni dar tomonlama bi­ lish va anikdash asosida boshqaruv karori qabul kilishni takozo etadigan ichki sifat boshqaruvi uzlashtirilib, amalga oshirilsa, talab etilgan sifat darajasiga erishish mumkin. Bu ob’ektni mik- doriy badolash va uning sifatini chukur urganish imkonini bera­ di. Buning uchun sifatni boshkarish tizimini kurish, matematik statistika, ta’limni kvalimetriyalash uslubi orkali ularning si­ fat kursatgichlarini urganish talab kilinadi.
Funksional korrelyatsiya prinsipi asosida yaratilgan tashki- liy tuzilma mavjud bo‘lganda ta’lim jarayoni ishtirokchilarining faoliyati uygun muvofikdashtirilishiga erishiladi. Bu dolda rad- bar TMdagi uzgarishlar sinxron bulishini ta’minlash, sifatning muayyan ob’ektning ta’siri uzgarganida keyingi ob’ekt dolatining sifatiga boglikdigini disobga olish imkoniyatiga ega buladi.
Boshqaruv xodimlari uz oldilariga ta’lim sifatini boshkarish va ta’minlashning eng sodsa usulini yaratishni maksad kilib kuyib, ob’ektiv axborot asosida sifatni boshkarish dasturini ishlab chi- Kishlari zarur. Shu tarika tashkil kilingan ichki boshqaruv TMning ish olib borishini dam, rivojlanishini dam ta’minlash imkoni­ ni beradi.