Iv bob. Ta’LIM SIFATINI NAZORAT QILISH VA BAHOLASH Ta’lim sifatini o‘lchash baholash shakli va metodlari, indikatorlarini tanlash

Un birinchidan. Tizimli boshkdruv — innovatsiya jarayonlarini boshkdrishning eng murakkab turi. U boshkdruv xodimlarining yuk- sak boshkdruv madaniyatini damda pedagoglar jamoasining yetukli- gini talab qiladi.
Tizimli boshkeruvda barcha asosiy funksiyalar: rejalashtirish, tash­ kil kdlish, boshqaruv xodimilik va nazoratni ruyobga chikdrish usulla- ri uz xususiyatlariga ega. Tizimli boshkdruvning uning boshkd turlari- dan eng mudim farkdari rivojtanishni rejalashtirish bilan botiq. Dolzarbliq prognoz qilish mumkinligi, okdponaliq realis- tikliq yaxlitliq nazorat k;ilish mumkinligi, adashishlarga nis­ batan sezuvchanlik talablariga javob beruvchi makradli dastur ti­ zimli boshkdruv sharoitida rejalashtirish natijasi bulib qol-
MOFH lozim.
Dasturni ishlab chiqish jarayoni: TMning advolini tadlil kdtish; TM konsepsiyasini yaratish; yangi TMga utish strategiyasi- ni, asosiy yunalishlarini va vazifalarini anikdab olish; yangi TMni vujudga keltirishning birinchi bosqichi makradlarini shak­ llantirish; darakat rejasini barpo etish bosqichlaridan utadi.
Rivojlanishni tizimli boshkdrish gorizontal muvofikdashti- rishningyaxshi yulga kuyilgan mexanizmlari bilan loyida yoki mat­ ritsa tipidagi moslashuvchan, markazlashuvdan chikdrilgan tashki­ liy tuzilmalarni talab etadi. Tizimli boshkdruvda nazorat oldin- dan belgilovchi bulishi darkor. U makradli dasturni boshkdrishning turli darajalari urtasida takrimlangan bulishi keraq shu bilan birga ayni madalda, dastur buyicha ishning uning barcha ishtirok- chilari uchun tushunarli yaxlit tasvirini ta’minlashi lozim.
Boshkdruvning makradli tuzilmasini yaratish, vazifalarni aniq kuyish va ularning ijrochilar tomonidan kdbul kdlinishiga e’ti- bor bilan munosabatda bulish, ularning nazoratdan uzib boruvchi asoslarini ta’minlash — dasturni samarali boshkdrish uchun zaru- riy sharoitdir.
TM tashqi mudigda yuz berayotgan uzgarishlar unga nisbatan yangi talablarni, uning mukdm faoliyat yuritishiga imkoniyatni va ri- vojlanishi uchun yangi sharoitlarni yuzaga keltiradi. TM ushbu uzga- rishlarga ijobiy munosabatda bulishga qodir bulishi kerak.
TMning innovatsion xatti-darakatining faollik darajasi buyi­ cha turli-tuman strategiyalari bulishi mumkin. Bunday strategiyani tanlash — boshkdruv xodimining eng mudim va eng murakkab vazi- falaridan biri. U anglangan damda asoslangan bulishi, dam tashqi, dam ichki shart-sharoitni, eng avvalo, TM erishgan rivojlanish darajasini, pedagoglar jamoasining yetukligini, unda yirik in­ novatsion loyidalarni ishlab chiqish va amalga oshirish tajribasi mavjudligini disobga olishi darkor.
Innovatsion xatti-,\arakatning turli strategiyalari rivojlanish- ni boshkarishning amalga oshirilayotgan funksiyalari tarkibi, tu- zilishi va boshqaruv masalalarini dal etish uslublari bilan fark kiladigan rang-barang tizimlarini talab kiladi.
Strategiyadan taiщari, rivojlanishni boshkarish tizimi paramet- rlarini belgitovchi boshka omil qabul kilingan boshqaruvga yonda- shuvdir. Bu yondashuvlar boshqaruv sub’ektini yunaltirilganlik (ja- rayonga yoki natijaga, uzgarishlar avtonomligiga yoki ularning integ- ratsiyasiga) xarakteri buyicha, munosabat tipi (reaktiv yoki uzib boruvchi) buyicha farklanadi. Rivojlanishni boshkarish ga yondashuvlardan bi- rontasi xam mutlak eng yaxshisi emas. Mavjud sharoitlarda eng yukori samaradorlikni ta’minlashga kodir bo‘lganigina tanlanishi darkor. Boshqaruv samaradorligi erishilgan va mumkin bo‘lgan unumdor- lik urtasidagi munosabat bilan belgilanadi. TMning rivojlani- shini boshkarish samarali bulishi uchun TMni boshkarish tizimi muayyan shartlarning bajarilishini ta’minlashi lozim. Bunday shartlarning tulik majmui fakat tizimli-maksadli boshqaruvda unga TMning butun pedagoglar jamoasini sub’ekt sifatida kushgan-
dagina yaratiladi.