Ix bob. Ionlashtiruvchi nurlanishlar va ularning xususiyatlari

Stronsiy (Sr⁹⁰) – kumushrang kalsiysimon metall bo‘lib, oksidli qatlam bilan qoplangan, ekosistemada Ca-Fe-Al-Sr kompleksining shakllanishi bilan hosil bo‘lib, reaksiyaga kirishmaydi. Uning turg‘un yagona izotopining tuproqdagi, suyak to‘qimalaridagi miqdori , dengiz suvlarida -  ni tashkil qiladi. Biologik funksiyalari aniqlanmagan, zaharli emas, kalsiyga aylanib ketadi. Muhitda radioaktiv izotopi mavjud emas. Stronsiyning radiatsion harakteristikasi 7- jadvalda keltirilgan. Tuproqdagi yadro-energetik manbalardan radionuklidning miqdori va migratsiyasi  (seziy)ga mos keladi.

Stronsiyning inson organizmiga tushishi tuproqning organik strukturasidan bog‘liq bo‘lib, oziq-ovqat maxsulotlaridagi miqdori 20-30% atrofida bo‘ladi. Organizmga qanday kirishidan qat’iy nazar radionuklid asosan skeletda to‘planadi (yumshoq to‘qimalarda 1 % dan oshmaydi).

Organizmda muntazam to‘plangandan so‘ng organizmdan chiqib ketish juda qiyin kechadi. -aktiv tabiiy analoglaridan (uran, toriy va hokazo) farqli ravishda s((tronsiy juda samarali -nurlanishi hosil qiluvchi radionuklid hisoblanib, radiatsion ta’sir spektrini o‘zgartirib yuboradi. Jumladan endokrin bezlar, bosh miya va suyak to‘qimalariga kuchli ta’sir qiladi. To‘planadigan dozasi (foni) xuddi seziynikidek miqdorda bo‘ladi ( mpKu/g – suyakda dozasi  mzv/yil tartibda bo‘lganda).

•