Payda etiwshi toqima basqa toqimalardiñ payda boliwinda qatnasadi. Payda etiwshi toqima - meristema toqimasiniñ iskerligi nàtiyjesinde òsimliktiñ boyģa hàm juwanliqqa òsiwi àmelge asadi. Ol birlemshi hàm ekilemshi meristemaģa bòlinedi. Birlemshi meristemadan prokambiy kletkalari payda bola baslaydi. Onnan kambiy payda boladi. Jaylasiwina qarap apikal, lateral hàm interkalyar bolip meristema bòlinedi. Ushliq meristema paqal hàm tamirdiñ boyģa òsiwin tàminleydi. Lateral bolsa òsimliklerdiñ juwanliqqa òsiwin tàmiyleydi. Interkalyar meristema ģàlle òsimliklerinde bolip olardiñ paqali òsiwi mn baylanisli xizmet atqaradi.
Qaplawshi toqima òsimlik organlarin sirtqi hàr qiyli tàsirlerden saqlaydi. Epidermada òsimlikti sirtqi ortaliq pn baylanistirip turiwshi awizshalar payda boladi. Awizshalar gaz almasiwi hàm suw puwlaniwi ushin xizmet etedi. Periderma òsimlikti sirtqi tàsirlerden issidan, suwiqtan, mikroorganizmlerden saqlaydi. Qabiq òsimliklerdiñ denesin sirtinan orap turadi.
Tiykarģi toqima. Assimilyaciyaliq toqimalar xloroplastlarģa iye kletkalar topari. Olardiñ waziypasi fotosintez processin àmelge asiriw esaplanadi. Ol parenxima kletkalardan dùzilgen.
Ğamlawshi toqima kletkalarinda beloklar, uglevodlar hàm maylar toplanadi. Olar òsimliktiñ òsiwi hàm rawajlaniwino qubilisinda tejep sariplanadi.
Kletka araliqlar jaqsi rawajlanģan parenximani aerenxima dep ataw mùmkin. Oniñ waziypasi assimilyaciyaliq toqimani kislorod pn tàmiyinlew esaplanadi.
Ajiratiwshi toqimalar ekige ishki hàm sirtqiģa bòlinedi. Sirtqi sekreciya ajiratiwshi toqimalarģa nektarnikler, bezli tùkler, gidatodlar kiredi. Bezli tùkler efir maylari, smola, alkaloid h.b ajiratadi. Gidatodlar artiqsha suwdi tamshi arqali òsimlikten shiģarip taslaydi. Ishki sekreciya ajiratiwshilarģa ajiratiw jollari hàm ishki ajiratiw bezleri kiredi.
Mexanikaliq toqima òsimlikti bekkemlik, iyilgishlik hàm serpimlilik pn tàmiyinlep turadi. Ol kelip shiģiwi, òsimlik organlarinda jaylasiwi hàm uliwma anatomiyaliq belgilerine qaray 3 ke ajiratiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
