J: Mox tárizlilerdiñ dùnyas jùzi boyinsha 5 miñday tùri, Ğmda terrritoriyasinda 1500 dey tùrleri tarqalģan. Kòpshilik wàkilleri arqa yarim sharda, tawlarda, tropikaliq ellerde, yaģniy iģalliq jetkilikli orinlarda keñ tarqalģan

As siñiriw sisteması. Planariyanıñ awız tesigi qarın tárepiniñ ortasına jaqın jerde jaylasqan. Awız qisqa bulshiq etli jutqinshaq penen tutasqan. Jutqinshaqtan úsh shaqalı ushi jabiq ishek baslanadi.Ishek shaqalarınan biri - bas tárepke, qalģan ekewi- tárepke baģdarlanģan. Hár bir ishek shaqalari óz nawbetinde júdá kóp shaqalardı payda etedi. Awiz tesigi, jutqinshaq hám ishekler as siñiriw sistemasın payda qıladı. Planariyanıñ arqa ishegi hám shiğariw tesigi bolmaydi. Aq planariya jirtqish bolip, mayda suw haywanları: qurtlar, shayan tárizliler hám nasekomalar lichinkalari menen azıqlanadi. Jemtigin pútkil denesi menen qaplap aladı; ótkir tisli jutqinshaģin awzınan shiģarıp, jemtiginiñ denesine tiğadi. Jemtiginiñ denesindegi suyıqlıqtı sorıp aladı. Azıq ishekte siñiriledi. Ishek awqat zatların tasıw xizmetin atqaradi. Ishek shaqaları arqalı azıq pútkil denege tarqaladı. Azıqtıń sinirilmegen bólegi awız arqali shiģarılıp jiberiledi. Jalpaq qurtlarda da ishek quwishlar siyaqlı awqat kletka ishinde fagocitoz arqali siñedi. Jutqinshaq bezleriniñ suyiqliģi járdeminde qayta islengen azıq bólekshelerin ishek epiteliyasının kletkaları orap alıp siñiredi. Isheksiz kirpikli qurtlardıñ ortanģi ishegi bolmaydi; jutqinshaģi parenximaģa batıp kiredi. Parenximanıñ tap usi jerinde awqat kletka ishinde pisiriledi.
Bólip shigarıw sisteması. Arnawli bolip shigarıw sisteması kirpikli qurtlarda birinshi mártebe payda boladı. Bólip shigariw sisteması eki yamasa bir neshe tútiklerden ibarat. Titiklerden parenximaģa júdá kóp nayshalar tarqaladı, olar kóp mártebe shaqalanıp, júdá jinishke nayshalardı payda etedi. Nayshalardiñ ushinda tiri juldız sıyaqlı kletkalar jaylasqan. Kletkalar ishinde bir baylam kirpikler boladı. Kirpiklerdiń terbelisi janip turğan shamniñ samaldaği ilpildewine uqsaydı. Sol sebepli olar qisqariwshi kletkalar delinedi. Kirpikler dirildep bóliniwdiń suyiq ónimlerin tútiklerge kirgizedi. Ushinda iri juldizsha siyaqlı kletkasi bolģan shaqalanģan nayshalardan ibarat bunday bòlip shiğariw sistemasi protonefridiyalar dep ataladi. Zat almasıw ónimleri parenximadan tútiklerge diffuziya arqali ótedi. Protonefridiyler bólip shiğariw menen birge denedegi osmotikalıq basımdı basqariw wazıypasın da orinlaydi.Apiwayı dúzilgen isheksiz kirpikli qurtlarda arnawli bolip shiğarıw organı bolmaydı, bóliniw ónimlerin hareketsheń amyobacitler deneden alıp shiģip ketedi.
16. Sora tárizliler tuqımlasınıń tuwis hám túrleri