Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki
ochmasdan» yoki «kredit liniyasini ochib»
Download 5.53 Mb. Pdf ko'rish
|
bank ishi (2) (1) (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Quyidagi tayanch so„zlarga ta‟rif bering
ochmasdan» yoki «kredit liniyasini ochib» kreditlar beradi. Kredit
liniyasi – bu qarz oluvchi oldidagi yuridik tuzilgan bank majburiyati bo‗lib, bunda qarz oluvchiga ma‘lum muddat davomida belgilangan limit chegarasida kredit berishga kelishiladi. Kredit liniyadan kreditlar quyidagi maqsadlarga, ya‘ni qarz oluvchining asosiy faoliyati bilan bog‗liq tovar moddiy boyliklar, ishlarni bajarish va xizmat ko‗rsatish, 428 - foiz riskini boshqarish bo‗yicha bank strategiyasining mavjud emasligi; - bank faoliyatidagi kamchiliklar, rejalarning yo‗qligi yoki mukammal emasligi; - foiz riskini xedjirlash dasturining yo‗qligi; - bank xodimlarining malakasi; - foizlar o‗zgarishini kuzatib borish bo‗yicha monitoringning yo‗lga qo‗yilmaganligi v.b. Foiz risklaridan himoyalanish borasida xedjirlash, sug‗urtalash, diversifikatsiyalash, muddatli bitimlar tuzish kabi choralardan foydalanish lozim. Quyidagi tayanch so„zlarga ta‟rif bering Foiz siyosati Foiz turi Foiz darajasi LIBOR FIBOR PIBOR MIBOR Preym-reyt‖ Marja Foizli marja Yevrokredit Diskont Real foiz stavkasi O„z bilimini tekshirish uchun savollar - Tijorat banklarining foiz siyosati deganda nimani tushunasiz? - Foiz stavkasi qanday o‗rnatiladi va qaysi omillarga bog‗liq? - Foiz darajasi qanday aniqlanadi? - Kreditning bahosi deganda nimani tushunasiz va u qanday aniqlanadi? - Oddiy foizlar qanday aniqlanadi? - Murakkab foizlar qanday aniqlanadi? - Bank marjasi qanday aniqlanadi va u qaysi omillarga bog‗liq? - Xorijiy davlatlar foiz siyosatining qanday xususiyatlarini bilasiz? - Real foiz stavkasi qanday aniqlanadi va unga qanday omillar ta‘sir qiladi? 421 qiladi. Agar aksiya dividendi yuqori bo‗lsa, foiz pasayadi va, aksincha, agar aksiya dividendi past bo‗lsa, foiz undan yuqori bo‗lishi shart. Aks holda pul egasi (bank) uni qarzga bermay, aksiya sotib olishni afzal ko‗radi. 7. Kredit berishning risk darajasi. Agar kreditning qaytib kelishi kafolatlansa, foiz past, agar bu xatarli bo‗lib, qarz qaytishi shubhali bo‗lsa, foiz stavkasi yuqori bo‗ladi. Tijorat banklarining foiz siyosati doimo risk bilan bog‗liq. Shu bois banklarda foiz riski (interest rate risk) – depozitlar va qarzga olingan mablag‗lar bo‗yicha foizlarning kreditlar bo‗yicha foizlardan oshib ketishi natijasida yuzaga keladigan yo‗qotishlarning oldini olish juda muhim hisoblanadi. Foiz risklarini boshqarishda bankning aktivlari va passivlari muddatlarining mos kelishi muhim ahamiyatga ega. Aktiv va passivlarning muddatlari o‗rtasidagi farq GEP deb ataladi. Bu usulning mohiyati shundaki, bankening aktivlari va passivlari foiz stavkalari, muddatlari to‗lash muddatlari bo‗yicha guruhlarga ajratiladi. Har bir muddat uchun GEP shu muddatdagi aktivlar va passivlar o‗rtasidagi farq sifatida aniqlanadi. GEP=ASF-PSF, bu yerda ASF – aktivlar bo‗yicha sof foizlar; PSF – passivlar bo‗yicha sof foizlar. Agarda bankda aktivlarga nisbatan passivlar ko‗p bo‗lib va ular foizlar o‗zgarishiga ta‘sirchan bo‗lsa, GEP salbiy bo‗lishi mumkin. Foiz riskini foiz marjasi orqali baholash mumkin. Foiz marjasi – bu olingan foizlar va to‗langan foizlar o‗rtasidagi farqdan iborat. Foiz marjasi koeffitsiyenti ma‘lum vaqtda uning haqiqiy darajasini ko‗rsatadi va quyidagi formula bo‗yicha aniqlanadi: K = ma‘lum davrda olingan foizlar - shu davrda to‗langan foizlar*100/daromad keltiruvchi aktivlarning o‗rtacha qoldig‗i. Foiz risklarini boshqarishning bir necha konsepsiyalari mavjud. Ularni 39-jadvaldan ko‗rishimiz mumkin. Har bir davlatda qayta moliyalash stavkasini boshqarish shu davlatning pul-kredit siyosatini amalga oshirishning muhim vositasi hisoblanadi. Muomalaga chiqariladigan pul massasi, iqtisodiyot tarmoqlariga yo‗naltiriladigan kreditlar miqdori qayta moliyalash stavkasiga asoslanadi. Chunki qayta moliyalash stavkasining kamayishi pul qiymatining arzonlashuviga va muomalada pul massasining oshishiga, iqtisodiyot sohalariga ko‗proq pul mablag‗larini yo‗naltirishni 422 rag‗batlantirishga zamin yaratadi. Qayta moliyalash stavkasining oshishi kreditlar bahosining oshishiga, pul massasining kamayishiga ta‘sir qilishi mumkin. Shuning uchun bu jarayonni inflyatsiyaga qarshi vosita sifatida ham qo‗llash mumkin. 53 - jadval Download 5.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling