James d. Gwartney

O'qish uchun:
Duayt Li. «Ish o'rinlari yoki boylik yaratish»

---

54
Taraqqiyotning bir necha manbasi
mavjud
Boshlang'ich iqtisodiyot kursining birinchi kuni biz ko'pincha talabalarga bugungi kunda
Qo'shma Shatlari kabi rivojlangan mamlakatlardagi ishchilar 1750-yilga nisbatan kishi boshiga
30 barobar ko'p daromad olishlari to'g'risida aytib beramiz. Keyin quyidagi savol bilan
ularning fikrini so'raymiz: «Nima sababdan ishchilar hozirgi davrda ikki yarim asr avvalga
nisbatan unumdorliroq?» Shu savolga javobingizni o'ylab ko'ringchi.
Odatda talabalarimiz uchta narsani ta'kidlashadilar. Birinchidan, zamonaviy ilm-fan va
texnologik qobiliyat 1750-yillardagiga nisbatan aql-bovar qilmas darajada o'zib ketgan.
Ikkinchidan, bizda mukammal asbob-uskunalar, zavodlar, sifatli yo'llar va rivojlangan
kommunikatsiya tizimi mavjud. Nihoyatda, 1750-yilda aholi iste'mol qiladigan
mahsulotlarining aksariyatini o'zlari ishlab chiqarganlar. Hozirgi kunda esa biz odatda
mahsulotlarni boshqalardan sotib olamiz.
Umuman olganda, talabalar iqtisodiyot to'g'risida kam tushunchaga ega bo'lsalarda,
to'g'ri javob beradilar. Ular texnologiya, kapital (ishlab chiqarish aktivlari) va savdoning
ahamiyatini tushunadilar. Ularning javoblari iqtisodiyot bu «mantiqiy fan» degan qarashimizni
mustahkamlaydi.
Biz savdo manfaatlari va tranzaksion xarajatlarni qisqartirish iqtisodiy taraqqiyot
omillari ekanligi to'g'risida oldin ta'kidlab o'tdik. Iqtisodiy tahlil iqtisodiy o'sishning
(?)
yana
uch omilini belgilaydi. Bular inson kapitali va ishlab chiqarish aktivlariga investitsiyalar,
texnologiyani takomillashtirish hamda iqtisodni tashkillashtirishni yaxshilashdan iborat.
Birinchidan, jismoniy kapital
(?)
(masalan, asbob-uskunalar va binolar) va inson
kapitaliga
(?)
(ta'lim, ko'nikmalar, malaka oshirish va ishchilarning tajriba darajasi) qilingan
investitsiyalar tovar va xizmatlar ishlab chiqarish qobiliyatimizni oshiradi. Bu ikki turdagi