Ўйин қоидалари 2022/23 The International Football Association Board

ФОТО-МАЙДОН (195-бет)

Ҳакамнинг қўшимча ёрдамчиси №2

Ёрдамчи ҳакам №2
Ҳакам
Ёрдамчи ҳакам №1
Ҳакамнинг қўшимча ёрдамчиси №1
Ёрдамчи ҳакамлар ва ҳакамнинг қўшимча ёрдамчилари жойлашуви
Агар тўп охиргидан олдинги ҳимояланувчига нисбатан дарвоза чизиғига яқинрок жойлашган бўлса, ҳакам ёрдамчиси охиргидан олдинги ҳимояланувчи ёки тўп билан бир чизиқда бўлиши керак. Ҳакам ёрдамчиси доимо, хаттоки югураётганида ҳам майдонга юзланган ҳолда жойлашиши керак. Фақат қисқа масофаларга ёнламача ҳаракатланиш мумкин. Бу, айникса, ўйиндан ташқари ҳолат (offside)ни аниқланаётганда муҳим, чунки ёрдамчи ҳакамга майдонни яхши кўришга имкон беради.
Ҳакамнинг қўшимча ёрдамчиси дарвоза чизиғи ортида жойлашади. “Гол/гол эмас” вазиятда қарор қабул қилиш учун дарвоза чизиғига сурилиш ҳолати бундан мустасно.

ФОТО (196-бет)

Дарвозабон
Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам
Ҳакам ёрдамчиси
Ҳакамнинг қўшимча ёрдамчиси

2. 
   Жойлашув ва жамоавий ҳаракатлар
   

Маслахатлашув
Интизомий чоралар қўллаш билан боғлиқ вазиятларда, ёрдамчи ҳакамнинг ҳакамга кўз ёки қўл ёрдамидаги яширин ишораси етарли бўлиши мумкин. Бевосита маслахат керак бўлганида ёрдамчи ҳакам майдон ҳудудига 2-3 м кириши мумкин. Ҳакам ва ёрдамчи ҳакам сўзлашув жараёнида уларнинг гапи бошқаларга эшитилмаслиги ва майдондаги бошқа ўйинчиларни кўриб туриш учун майдонга юзланган ҳолда жойлашишлари керак.
Бурчак зарбаси
Бурчак зарбаси пайтида ёрдамчи ҳакам дарвоза чизиFи буйлаб бурчакдаги байроқ ортида жойлашади, аммо бурчак зарбасини амалга ошираётган ўйинчига халал бермаслиги ва тўп бурчак майдонига тўғри ўрнатилганини кузатиши керак.

ФОТО (197-бет)
Дарвозабон (Др)
Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам
Жарима/эркин зарбалари
Жарима/эркин зарбаси пайтида ёрдамчи ҳакам ўйиндан ташқари ҳолат (offside) чизиғини кўзатиш учун охиргидан олдинги ҳимоячи билан бир чизиқда жойлашиши керак. Шу билан бирга, агар бевосита дарвоза томон зарба берилган бўлса, у ён чизиқ буйлаб бурчакдаги байроқча томон харакатланиб,


Дарвозабон (Др)
Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам

Дарвозабон (Др)

Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам

Дарвозабон (Др)

Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам

Дарвозабон (Др)

Ҳимоячи
Ҳужумчи
Ҳакам
«Гол/гол эмас» вазияти
Агар гол урилган бўлса ва қарор борасида шубха бўлмаса, ҳакам ва ёрдамчи ҳакам визуал контакт ўрнатишлари керак ва ёрдамчи ҳакам байроқни кўтармаган ҳолда ён чизиқ буйлаб майдоннинг марказий чизиғи томон 25-30 м масофага тез югуриши зарур.
Агар гол урилган бўлса, лекин гуёки тўп ҳамон ўйинда сақланиб қолгандек туюлса, ёрдамчи ҳакам биринчи навбатда ҳакамнинг эътиборини жалб қилиш учун байроғини кўтариб, шундан сўнг ён чизиқ буйлаб майдоннинг марказий чизиғи томон 25-30 м масофага тез югуриб, гол бўлгандаги одатий тартибни бажариши лозим.
Тўп дарвоза чизиғини тўлиқ кесиб ўтмаган бўлса ва гол урилмагани учун ўйин одатдагидек давом этган ҳолатларда ҳакам ёрдамчиси билан визуал контактни ўрнатиши керак ва, агар зарур бўлса, қўли билан яшириш ишорани бериши лозим.